Hiệp hội quỹ tín dụng nhân dân
Việt Nam

Với mục tiêu nhận diện, làm rõ thời cơ và thách thức, thuận lợi và khó khăn của việc phát triển ngân hàng số tại Việt Nam trong tương lai và việc thiết kế một khuôn khổ pháp lý để tạo điều kiện cho lĩnh vực này phát triển mà không gây ra sự lúng túng cho các nhà quản lý, ngày 19/12/2017, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức Hội thảo khoa học “Hành lang pháp lý cho ngân hàng số tại Việt Nam”.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh phát biểu chỉ đạo Hội thảo 

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh tham dự và phát biểu chỉ đạo Hội thảo. Tham gia điều hành Hội thảo còn có đại diện lãnh đạo một số Vụ, Cục thuộc NHNN, đại diện Bộ Công an, Bộ Tư pháp, một số ngân hàng thương mại (NHTM), chuyên gia tham dự và thảo luận tại hội thảo.

Trong một thập niên qua, thế giới đã chứng kiến sự phát triển bùng nổ công nghệ số làm thay đổi mạnh mẽ cách thức vận hành của hầu hết các lĩnh vực trong đời sống xã hội cũng như thói quen và hành vi của con người. Ngành tài chính ngân hàng cũng không ngoại lệ. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin hiện nay đang hình thành nên ngân hàng số - xu hướng mới cho ngân hàng bán lẻ tương lai, mang đến những cơ hội mới cho các ngân hàng thương mai nhưng cũng đặt ra những thách thức cần phải vượt qua cho các quản lý.

Trao đổi tại Hội thảo, các đại biểu đều đồng tình rằng: Trên thế giới, khái niệm ngân hàng số đã dần trở nên phổ biến với khá nhiều chuyên gia từ các tổ chức tài chính quốc tế nghiên cứu về lĩnh vực này, xoay quanh các khái niệm ngân hàng 3.0, digital bank, digital transformation. Các nghiên cứu đều chung nhận định về xu hướng phát triển ngân hàng số - được coi là tương lai của ngân hàng trong kỷ nguyên số với những thay đổi trong hành vi của khách hàng khi mà các phát minh trong lĩnh vực công nghệ thông tin như thiết bị di động thông minh, mạng xã hội, điện toán đám mây đã thay đổi hành vi con người và xã hội loài người, thu hẹp khoảng cách, thúc đẩy kết nối và giao lưu văn hoá, kinh tế một cách nhanh chóng và toàn diện.

Mặc dù đã xuất hiện trên thế giới từ năm 2010, song theo các đại biểu, ngân hàng số là một khái niệm còn khá mới mẻ tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin và làn sóng số hoá phát triển mạnh mẽ, ngân hàng số có nhiều tiềm năng sẽ trở thành mô hình kinh doanh chủ đạo của các NHTM tại Việt Nam trong tương lai.

Theo thống kê của WorldBank, năm 2015 tại Việt Nam tỷ lệ số đăng ký sử dụng internet trên 100 dân là 48,3%, tỷ lệ số điện thoại trên 100 dân là 147%. Đánh giá của Tổ chức giám sát doanh nghiệp quốc tế BMI 2015 cho thấy Việt Nam là nước có tốc độ tăng trưởng internet khá cao (9/%/năm), xếp hạng 15 trên thế giới. Bên cạnh đó, Việt Nam có 52% dân số dùng internet, tỷ lệ khách hàng của các hệ thống NHTM tại Việt Nam sử dụng dịch vụ ngân hàng số như mobile banking, internet banking chiếm khoảng 44%.

Như vậy, có thể thấy Việt Nam có tiềm năng to lớn phát triển ngân hàng số. Tuy nhiên, ngân hàng số là loại hình có nhiều điểm khác biệt, rất mới so với mô hình ngân hàng truyền thống từ phương thức thiết kế sản phẩm, chính sách, quy trình sản phẩm, dịch vụ cung cấp cho khách hàng...

Hành lang pháp lý hiện hành còn nhiều quy định chưa tương tích với bối cảnh số hoá dịch vụ, chưa thực sự thúc đẩy cho phát triển ngân hàng số, thanh toán số. Điều này đòi hỏi việc sửa đổi, bổ sung một số quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành cũng như xây dựng hành lang pháp lý mới nhằm tạo điều kiện cho sự phát triển sản phẩm, dịch vụ thanh toán trong kỷ nguyên số là rất cần thiết.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc Nguyễn Kim Anh cho rằng: Các nhà khoa học, nhà quản lý, chuyên gia tập trung thảo luận, giải quyết 3 nhóm vấn đề chính. Thứ nhất, phải chỉ rõ những khoảng trống về mặt pháp lý cho việc cung cấp dịch vụ ngân hàng số tại Việt Nam nhằm đảm bảo tính bảo mật, bảo vệ thông tin cá nhân; phòng chống gian lận trong kinh doanh... Trong đó, chú ý đến vấn đề về xác thực khách hàng trên nền tảng kỹ thuật số (eKYC/digital KYC); tính pháp lý của văn bản số và chữ ký số trong thời đại ngân hàng số; giám sát các hoạt động ngân hàng và phòng chống rửa tiền.

Thứ hai, đề xuất cơ chế, chính sách quản lý ngân hàng số làm cơ sở cho các ngân hàng thương mại triển khai digital banking, bao gồm các khía cạnh như: hướng hoàn thiện khuôn khổ chính sách hiện tại phù hợp với bối cảnh hiện nay; cách thức thử nghiệm các khuôn khổ chính sách mới; cũng như nâng cao năng lực quản lý và giám sát của NHNN và các cơ quan có liên quan đối với lĩnh vực ngân hàng. “Các NHTM cũng như các công ty Fintech Việt cần có chiến lược, bước đi, giải pháp như thế nào để theo kịp sự bùng nổ của thị trường dịch vụ tài chính số để không tụt hậu, không thua trên sân nhà ?”, Phó Thống đốc đặt vấn đề.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến quý giá, hữu ích của các chuyên gia, cán bộ, các nhà khoa học, nhà quản lý thuộc nhiều lĩnh vực sẽ là cơ sở cho các cơ quan quản lý trong việc định hướng và hình thành các giải pháp về cơ chế, chính sách để phát triển ngân hàng số tại Việt Nam.