- Về hiện đại hóa hoạt động ngân hàng và mở rộng
dịch vụ ngân hàng: Ðến năm 2004, đã có 100% các QTDND trên địa bàn đã
ứng dụng công nghệ ngân hàng vào hoạt động nghiệp vụ. Hải Dương là một
trong số ít tỉnh đi đầu thực hiện hiện đại hóa công nghệ ngân hàng
vào nghiệp vụ của hệ thống QTDND, đến nay, ứng dụng tương đối toàn
diện vào nghiệp vụ. Ngoài dịch vụ truyền thống, một số dịch vụ mới cũng
được nhiều QTDND mạnh dạn thực hiện: Dịch vụ đại lý chi trả kiều hối cho các
NHTM (43 quỹ), đại lý chuyển tiền trong nước (31 quỹ). Năm 2012 các quỹ có quy
mô tài sản từ 50 tỷ trở lên đã thực hiện kiểm toán độc lập.
Thứ hai, hoàn thiện tổ chức hoạt động của hệ thống
QTDND
Thực hiện hoàn thiện mô hình tổ chức và hoạt
động từ mô hình 3 cấp chuyển sang mô hình 2 cấp, sáp nhập QTDND khu
vực vào QTDND Trung ương thành lập chi nhánh QTDND Trung ương tại Hải
Dương, khai trương hoạt động từ tháng 6/2001. Hoạt động của chi nhánh
QTDND Trung ương từ khi chuyển đổi đến nay rất có hiệu quả, đáp ứng
vai trò đầu mối của hệ thống QTDND trên địa bàn, từng bước hoàn
thiện bộ máy điều hành, nâng cao trình độ nghiệp vụ cho cán bộ để
năng động hơn và xử lý linh hoạt các nghiệp vụ kinh tế phát sinh.
Hiện nay, chi nhánh đang hoàn thiện các hồ sơ thủ tục để chuyển đổi hoạt
động theo mô hình ngân hàng hợp tác xã.
Ðến ngày 31/12/2012, QTDND Trung ương chi nhánh Hải
Dương có tổng số thành viên là 72 QTDND (01 quỹ thuộc tỉnh Quảng Ninh), tăng
6 quỹ do thành lập mới từ năm 2007 với tổng nguồn vốn hoạt động đạt 722
tỷ đồng, gấp 24 lần. Trong đó: Tiền gửi dân cư đạt 151 tỷ đồng, gấp 13 lần;
tiền gửi của QTDND cơ sở đạt trên 410 tỷ đồng, gấp 136 lần; vốn tài trợ, ủy
thác qua QTDND Trung ương gấp trên 8 lần (Năm 2001 có 2 nguồn AIF và ADB; đến
nay có 7 nguồn). Tổng dư nợ đạt 347 tỷ đồng, gấp 8 lần, trong đó: Dư nợ
cho vay QTDND cơ sở: 192 tỷ, chiếm 55,3% tổng dư nợ, gấp 11 lần; nợ xấu
chiếm 0,6%/tổng dư nợ.
3. Ðánh giá tổng quát kết quả thực hiện Chỉ thị
57
Những đóng góp tích cực
Sau 20 năm xây dựng và phát triển, nhất là sau 12 năm thực
hiện củng cố, chấn chỉnh theo tinh thần Chỉ thị 57, hệ thống QTDND Hải Dương
đã có chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả rất đáng khích lệ: Công
tác quản trị, điều hành có nhiều tiến bộ rõ rệt qua từng giai đoạn, hệ thống
QTDND đã đủ sức đứng vững trong hoạt động, khẳng định được vai trò, vị trí
của loại hình kinh tế hợp tác trong lĩnh vực ngân hàng hoạt động trên địa
bàn nông nghiệp, nông thôn, đóng góp tích cực vào việc xoá đói giảm nghèo và
phát triển kinh tế - xã hội địa phương, thể hiện trên các mặt
sau:
- Về kinh tế: Hệ thống QTDND của tỉnh Hải Dương
đã phục vụ trực tiếp công cuộc đổi mới và phát triển kinh tế nông nghiệp,
nông thôn và nông dân, làm nhiệm vụ cung ứng vốn cho sản xuất kinh doanh, đáp
ứng nhu cầu sinh hoạt và đời sống cho nhân dân đến các thôn, xã; là địa chỉ
tin cậy cho bà con nông dân gửi tiền và vay tiền thuận lợi, thu hút nguồn vốn
nhàn rỗi trong mọi tầng lớp dân cư tại khu vực nông nghiệp, nông thôn, cho
gần 800 ngàn lượt người vay với doanh số cho vay lên tới gần 15.000 tỷ đồng
để phát triển sản xuất kinh doanh, xoá đói giảm nghèo, làm giàu kinh tế gia
đình và cho xã hội, cải thiện đời sống…
- Về chính trị: Có ý nghĩa trong việc từng bước
thực hiện đường lối đổi mới của Ðảng đa dạng hoá các thành phần kinh tế: QTDND
là loại hình TCTD hợp tác hoạt động ổn định và có hiệu quả nhất trong các
loại hình HTX, góp phần hỗ trợ vốn cho kinh tế hộ, thực hiện được mục tiêu
tương trợ cộng đồng. Ðồng thời, góp phần giúp cho ngành Ngân hàng thực hiện
được chủ trương đổi mới và đa dạng hoá các loại hình các TCTD, phục vụ phát
triển kinh tế nhiều thành phần của Ðảng và Nhà nước, đặc biệt ở địa bàn nông
nghiệp, nông thôn theo Nghị quyết Trung ương V đề ra.
- Về xã hội: Tạo việc làm cho hàng chục ngàn lao
động khu vực nông thôn, tăng thu nhập, cải thiện đời sống nhân dân (trong đó
có trên 729 lao động là cán bộ nhân viên QTDND), góp phần to lớn vào công
cuộc xoá đói, giảm nghèo của Ðảng và Nhà nước; hạn chế nạn cho vay nặng lãi
tại địa bàn nông nghiệp, nông thôn. QTDND thực sự trở thành ngân hàng của
xã phục vụ cho nhân dân vay, gửi tiền thuận tiện, an toàn, được đông đảo
quần chúng nhân dân đồng tình, ủng hộ; hoạt động của hệ thống QTDND
trên địa bàn tỉnh cho đến hôm nay đã thực sự xoá đi sự mặc cảm và
dư âm đổ vỡ của HTX tín dụng cũ, đưa dịch vụ ngân hàng đa dạng, tiện ích
phục vụ người dân tới tận thôn, xã.
Những kết quả đã đạt khẳng định sự cố gắng phấn đấu của
toàn thể cán bộ nhân viên QTDND; sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của NHNN Việt
Nam, các cấp ủy Ðảng, chính quyền từ tỉnh đến huyện, xã, các ngành liên quan,
đặc biệt là đông đảo tầng lớp nhân dân dày công vun đắp. Nhiều tập thể, cá
nhân nhiều năm đạt được thành tích xuất sắc trong quá trình hoạt động đã được
Ðảng, Nhà nước ghi nhận và khen thưởng qua các năm, từng thời kỳ sơ kết,
tổng kết đánh giá.
Một số tồn tại, hạn chế và bài học kinh
nghiệm
- Tồn tại, hạn chế:
Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện Chỉ thị 57
của Bộ Chính trị tại tỉnh Hải Dương vẫn còn những tồn tại hạn chế,
đó là:
Công tác quản trị, điều hành, kiểm soát nội bộ còn hạn
chế do trình độ quản lý và trình độ nghiệp vụ chuyên môn của một bộ phận cán
bộ còn yếu kém; chưa có tầm nhìn chiến lược, dự tính, dự báo chủ động trong
hoạt động kinh doanh. Một số Quỹ chưa bám sát mục tiêu hoạt động của mô
hình QTDND là tương trợ cộng đồng, giúp đỡ thành viên mà chạy theo động cơ
lợi nhuận đơn thuần đã dẫn tới vi phạm chế độ, vi phạm pháp luật. Tính liên
kết trong hệ thống của QTDND Trung ương (nay là Ngân hàng Hợp tác) với các
QTDND cơ sở chưa cao, đôi lúc chưa thực hiện được chức năng tương trợ, hỗ
trợ nhau, nhất là những lúc khó khăn sóng gió như năm 2008 - 2009, mà vẫn dựa
vào vai trò “Bà đỡ” của NHNN chi nhánh tỉnh. Mặt khác, vai trò quản lý của
Cấp ủy chính quyền địa phương các cấp, sự phối kết hợp của các ngành chức
năng ở một số nơi chưa được quan tâm đúng mức, nhất là công tác quản lý, bố
trí, sắp xếp cán bộ chủ chốt của QTDND.
- Bài học kinh nghiệm:
+ Về tổ chức và cán bộ: Phải xác định yêu cầu về đội ngũ
cán bộ là một trong những điều kiện quan trọng bậc nhất khi QTDND ra
đời, đó là một bộ máy cán bộ đủ về số lượng, đảm bảo về chất
lượng, có đủ trình độ năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu công việc, yêu cầu
về công tác tổ chức quản lý, tự giác chấp hành chính sách pháp luật, điều lệ
của QTDND.
+ Về vai trò quản lý của NHNN: Chủ động, tích cực, phát
huy vai trò là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực hoạt động ngân hàng.
Phối kết hợp chặt chẽ với các cơ quan, ban, ngành trong việc hỗ trợ hoạt động
của hệ thống QTDND, đồng thời tham mưu đắc lực cho cấp ủy, chính quyền địa
phương trong lĩnh vực quản lý QTDND. Làm tốt công tác thanh tra, giám sát hoạt
động của QTDND nhằm ngăn ngừa và sớm phát hiện những sai phạm, xử lý nghiêm
minh, kịp thời.
+ Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Ðảng, chính
quyền: Hoạt động của QTDND cơ sở phải đặt dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp,
thường xuyên và sâu sát của cấp ủy chính quyền các cấp cũng như có sự phối
kết hợp, giám sát chặt chẽ của các ngành chức năng có liên quan.
+ Ban hành cơ chế chính sách: Phải kịp thời và đồng bộ phù
hợp với loại hình QTDND; có chính sách hỗ trợ thiết thực, tạo điều kiện thuận
lợi nhất cho QTDND hoạt động và phát triển.
+ Công tác tuyên truyền, thi đua khen thưởng phải được quan tâm
thường xuyên, kịp thời và đúng mức nhằm tạo động lực thúc đẩy tinh
thần yêu nước, xây dựng QTDND của mọi thành viên và toàn thể nhân
dân.
4. Các giải pháp cần tập trung thực hiện thời gian
tới
Thứ nhất, tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng, công
tác quản lý Nhà nước của NHNN và chính quyền địa phương, các cơ quan, ban,
ngành. Ðối với các QTDND: Thường xuyên tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của các
cấp ủy Ðảng chính quyền, báo cáo kịp thời những khó khăn, vướng mắc để có
những giải pháp xử lý thích hợp, giúp cho quỹ hoạt động an toàn, bền
vững.
Thứ hai, thực hiện nghiêm túc phương án tái cơ cấu đã xây
dựng theo đúng lộ trình từ nay đến năm 2015. Bổ sung, điều chỉnh, hoàn
thiện hệ thống quy chế nội bộ phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành
(hiện 100% các quỹ đã có báo cáo Phương án tái cơ cấu về NHNN chi nhánh tỉnh
và đang từng bước thực hiện lộ trình tái cơ cấu).
Thứ ba, thực hiện tiết kiệm chi phí, tăng tích lũy, tăng
vốn góp từ thành viên, tăng quy mô hoạt động, nâng cao năng lực tài chính từ
đó tăng khả năng cạnh tranh trong sân chơi bình đẳng hiện nay với các ngân
hàng. Trong hoạt động tín dụng phải lấy chất lượng tín dụng làm trọng tâm,
không vì mục tiêu phát triển quy mô mà tăng trưởng nóng, hạ thấp điều kiện cho
vay... Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ nhằm đảm bảo cho sự
phát triển an toàn, hiệu quả, lành mạnh, bền vững.
Thứ tư, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác thanh
tra, kiểm tra, giám sát của NHNN tỉnh đối với hoạt động QTDND, phát hiện xử
lý kịp thời sai phạm.
Thứ năm, chú trọng, quan tâm công tác đào tạo, nâng cao
trình độ, hướng tới chuẩn hóa cán bộ quỹ trong thời gian sớm nhất; củng cố và
hoàn thiện bộ máy tổ chức cán bộ tinh gọn, hiệu quả; thay thế, bổ sung đội
ngũ cán bộ có đủ tài, đức đáp ứng được công việc theo yêu cầu
mới.
Thứ sáu, làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, nâng
cao vai trò, trách nhiệm của mọi thành viên, phát huy sức mạnh của các đoàn
thể chính trị ở nông thôn. Coi trọng và đẩy mạnh công tác tuyên truyền về chủ
trương của Ðảng và Nhà nước đối với QTDND, kết quả hoạt động của hệ thống
QTDND.
5. Ðề xuất, kiến nghị
(1) Ðối với Cấp ủy chính quyền tỉnh Hải Dương
- Về chính sách thuế: Tiếp tục đề nghị với Quốc hội thực
hiện miễn thuế cho hệ thống QTDND như với HTX nông nghiệp hoặc nếu có thu thì
ở mức thuế suất thấp hơn các ngân hàng thương mại.
- Ðề nghị UBND tỉnh quan tâm hàng năm tiếp tục hỗ trợ
kinh phí đào tạo để tổ chức các lớp đào tạo, bối dưỡng, tập huấn nghiệp vụ
nhằm nâng cao trình độ cho cán bộ công tác tại QTDND cơ
sở.
(2) Ðối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
- Ðề nghị NHNN khi ban hành chế độ, hoặc phối hợp
với các Bộ, ngành, hoặc tham mưu với Chính phủ ban hành các chính
sách, cơ chế liên quan hoạt động của ngành phù hợp với đặc thù của
hệ thống QTDND, cụ thể: Có cơ chế riêng trong việc ban hành quy chế đánh
giá xếp loại QTDND; việc trích lập dự phòng rủi ro; các quy định về tỷ lệ đảm
bảo an toàn trong hoạt động…
Tóm lại: Nhìn lại chặng đường đã qua, nhất là sau 12 năm
củng cố và hoàn thiện theo tinh thần Chỉ thị 57 của Bộ Chính trị - hệ thống
QTDND của tỉnh Hải Dương đã có bước phát triển mạnh mẽ và tương đối toàn diện,
thực sự trở thành ngân hàng của nông nghiệp, nông dân và nông thôn, vì nông
dân mà phát triển và thực sự là người bạn đồng hành của nông dân, sát cánh
cùng nông dân trên con đường xây dựng nông thôn mới. Kết quả đó thật đáng
trân trọng. Chặng đường tiếp theo dự báo sẽ còn nhiều khó khăn, thách
thức. Phát huy kết quả đã đạt được, với sự chỉ đạo sát sao của Cấp ủy,
chính quyền địa phương và NHNN chi nhánh tỉnh, hệ thống QTDND Hải Dương sẽ
vững bước tiếp trên những chặng đường mới, vượt qua gian nan thử thách,
góp phần vào công cuộc đổi mới của Ðảng, tham gia vào quá trình hiện
đại hóa nông nghiệp - nông thôn và xây dựng nông thôn mới của tỉnh
nhà.