Chỉ thị 05 - Các giải pháp nâng cao chất lượng và đảm bảo an toàn hoạt động TCTD là hợp tác xã
Ngày 05/8/2014, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã ban hành Chỉ thị số 05/CT-NHNN về các giải pháp nâng cao chất lượng và đảm bảo an toàn hoạt động tổ chức tín dụng (TCTD) là hợp tác xã (HTX).
Theo đó, đối với các đơn vị tại trụ sở chính, Thống đốc NHNN yêu cầu xây dựng hệ thống TCTD là hợp tác xã (bao gồm Ngân hàng HTX và các quỹ tín dụng nhân dân) trở thành một bộ phận quan trọng đáp ứng nhu cầu vốn trong khu vực nông nghiệp, nông thôn trên cơ sở các nguyên tắc tương trợ giữa các thành viên thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ và cải thiện đời sống; cho vay người nghèo góp phần thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển nông nghiệp, nông thôn, hạn chế tình trạng cho vay nặng lãi, cải thiện an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững; Xây dựng Đề án phát triển hệ thống quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) đến năm 2020; Tiếp tục cho phép thành lập mới QTDND dựa trên nhu cầu thực tế và đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật, tránh phát triển chạy theo số lượng, tạo ra tình trạng mất an toàn. Ưu tiên thành lập QTDND ở địa bàn nông nghiệp, nông thôn nơi chưa có QTDND. Nghiên cứu từng bước cho thí điểm thành lập QTDND ngành, nghề ở một số địa bàn phù hợp nhằm rút kinh nghiệm, có định hướng phát triển cụ thể trong thời gian tới; Sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện đồng bộ hệ thống cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh hoạt động của TCTD là hợp tác xã phù hợp với yêu cầu tái cơ cấu và phát triển QTDND trong tình hình mới; Tăng cường công tác chỉ đạo NHNN chi nhánh trong việc quản lý, thanh tra, giám sát đối với các QTDND; Tạo điều kiện cho Ngân hàng HTX tiếp cận hệ thống thông tin của NHNN (bao gồm cả thông tin từ Trung tâm thông tin tín dụng).
Đối với NHNN Chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, cần tiếp tục chỉ đạo, giám sát các QTDND trên địa bàn thực hiện nhiệm vụ cơ cấu lại các QTDND; báo cáo kết quả, tiến độ, khó khăn, vướng mắc và đề xuất về việc tái cơ cấu từng QTDND trên địa bàn gửi NHNN (Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng) trước ngày 15/8/2014; Tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động của QTDND; đẩy mạnh công tác thanh tra, giám sát của QTDND. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm gây mất an toàn hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân và toàn hệ thống quỹ tín dụng nhân dân; Phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy, chính quyền địa phương, Ngân hàng HTX trong việc quản lý, giám sát QTDND, hỗ trợ hợp lý về mặt bằng, địa bàn hoạt động của QTDND; xử lý các sự cố mất khả năng chi trả tại các QTDND; Tổ chức thường xuyên việc việc phổ biến, tuyên truyền, quán triệt thực hiện chính sách, pháp luật có liên quan cho các QTDND trên địa bàn; Xử lý, thu hồi giấy phép hoạt động của QTDND hoạt động yếu kém, thua lỗ kéo dài, có nguy cơ mất khả năng chi trả, khả năng thanh toán.
Đối với Ngân hàng HTX, Thống đốc NHNN yêu cầu xây dựng Ngân hàng HTX là ngân hàng của tất cả các QTDND và là loại hình TCTD được tổ chức theo mô hình HTX với mục tiêu chủ yếu là liên kết, bảo đảm an toàn của hệ thống QTDND. Hoạt động chủ yếu của Ngân hàng HTX là điều hòa vốn và thực hiện các hoạt động ngân hàng đối với thành viên là các QTDND. Tập trung nguồn vốn để can thiệp chủ động, xử lý sớm QTDND gặp khó khăn về khả năng thanh toán và hỗ trợ tích cực QTDND mở rộng hoạt động. Tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động nghiệp vụ và việc thực hiện các quy định an toàn của QTDND theo quy định tại Thông tư 31/2012/TT-NHNN của NHNN; Kiện toàn nguồn nhân lực, bộ máy hoạt động từ trụ sở chính đến các chi nhánh Ngân hàng HTX nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phục vụ thành viên ngày càng tốt hơn; Tăng cường năng lực tài chính, trình độ công nghệ, củng cố, chấn chỉnh và tăng cường hiệu quả công tác kiểm toán, kiểm soát nội bộ các mặt hoạt động của Ngân hàng HTX; Đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng nhằm tiến tới cung cấp sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại cho quỹ tín dụng nhân dân thành viên. Tập trung cho vay, hỗ trợ vốn cho các quỹ tín dụng nhân dân thành viên, từng bước giảm tỷ trọng cho vay ngoài thành viên một cách hợp lý; Thực hiện đúng, đầy đủ quyền hạn và trách nhiệm đối với QTDND theo quy định tại Thông tư số 31/2012/TT-NHNN ngày 26/11/2012 của NHNN…
Đối với QTDND, Thống đốc NHNN yêu cầu QTDND khẩn trương thực hiện một số công việc như: (i) Hoàn thiện Phương án cơ cấu lại trình NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố phê duyệt và triển khai thực hiện thành công phương án cơ cấu lại đã được phê duyệt; (ii) Điều chỉnh hoạt động của QTDND đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc hợp tác xã, trong đó nâng cao tính tương trợ, liên kết giữa các thành viên, tập trung vào mục tiêu hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh dịch vụ và cải thiện đời sống của thành viên, phục vụ cộng đồng trên địa bàn; (iii) Nghiêm chỉnh chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước, chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và các chính sách, quyết định đã được Đại hội thành viên Ngân hàng HTX thông qua; (iv) Đẩy mạnh tăng cường năng lực tài chính theo hướng tăng vốn điều lệ, thu hút thêm thành viên mới; tích cực huy động vốn nhàn rỗi của các thành viên và cộng đồng trên địa bàn; tập trung cho vay đối với các thành viên và người nghèo, kiểm soát chặt chẽ chất lượng và hiệu quả tăng trưởng tín dụng và tích cực đẩy mạnh xử lý nợ xấu đi đôi với việc triển khai các biện pháp phòng ngừa nợ xấu gia tăng, nâng cao hiệu quả công tác thẩm định tín dụng, kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay; (v) Tăng cường công tác đào tạo và tự đào tạo để đảm bảo và nâng cao kiến thức về nghiệp vụ tài chính, ngân hàng, khả năng quản trị, điều hành cho người quản lý, điều hành, kiểm soát quỹ tín dụng nhân dân; (vi) Đẩy mạnh công tác vận động tuyên truyền pháp luật, chính sách của Nhà nước về hoạt động của QTDND đến các thành viên và cộng đồng dân cư; (vii) Rà soát, chấn chỉnh, hoàn thiện các quy trình nghiệp vụ, quản lý tài chính, an toàn kho quỹ; nghiêm cấm ủy quyền, nhờ, giao tiền của QTDND cho cá nhân hoặc các hình thức tương tự để gửi tiền ở TCTD khác.
Ngoài ra, Chỉ thị cũng nêu ra một số yêu cầu đối với Hiệp hội QTDND Việt Nam nhằm đáp ứng mục tiêu là tổ chức liên kết hệ thống QTDND, tổ chức đại diện và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên, tạo sự gắn bó liên kết mật thiết hỗ trợ giữa Ngân hàng HTX với QTDND và giữa các QTDND với nhau.
