Hiệp hội quỹ tín dụng nhân dân
Việt Nam

Thực tế phát triển sinh động của hệ thống QTDND trong gần 30 năm qua cho thấy tính đúng đắn và cấp thiết của việc ra đời mô hình này trong thời điểm đó. QTDND được đánh giá là một trong những mô hình hoạt động có tính ổn định và có hiệu quả nhất trong các loại hình HTX; từng bước khẳng định được vị thế của mô hình kinh tế HTX kiểu mới trong lĩnh vực tiền tệ - tín dụng.

Trong tương lai, đây vẫn là một kênh dẫn vốn cần thiết để huy động vốn tại chỗ, giải quyết cho vay phục vụ sản xuất tiêu dùng, cho vay hộ gia đình, góp phần hạn chế tín dụng đen… Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú chia sẻ với phóng viên Thời báo Ngân hàng.

Thưa ông, ông có thể chia sẻ với bạn đọc về kết quả phát triển của hệ thống QTDND sau gần 30 năm hình thành và phát triển?

Có thể nói trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã quan tâm sâu sắc đối với khu vực kinh tế hợp tác nói chung và loại hình QTDND nói riêng. Điều này có thể thấy qua việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động của mô hình HTX, từ các văn bản luật đến các nghị quyết của Đảng để nâng cao hiệu quả của mô hình. Với hệ thống QTDND, Bộ Chính trị có riêng Chỉ thị 57-CT/TW về củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND. Cùng với đó là các chỉ đạo của Chính phủ riêng về hệ thống QTDND mà mới nhất là Chỉ thị 06/CT-TTg của Thủ tướng đầu năm 2019. 

Đặc biệt, trong vai trò cơ quan chủ quản, NHNN đã xác định củng cố, hoàn thiện và phát triển QTDND là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng nên đã tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện các chính sách của Đảng, Chính phủ. Từ việc kịp thời xây dựng, ban hành các cơ chế, quy chế và các văn bản hướng dẫn liên quan đến tổ chức và hoạt động của hệ thống QTDND, đến việc chỉ đạo kiên quyết các giải pháp củng cố, chấn chỉnh hoạt động của hệ thống QTDND một cách thường xuyên, qua đó khắc phục được một bước những tồn tại, yếu kém trong hoạt động của QTDND. Đồng thời, tiến hành hoàn thiện mô hình hệ thống QTDND phù hợp với từng giai đoạn để phát huy vai trò của QTD trong việc khai thác và cung ứng vốn tại chỗ cho các lĩnh vực nông nghiệp-nông thôn, vùng kinh tế khó khăn trong cả nước. 

Những trợ lực bằng nguồn vốn, bằng cơ chế, chính sách đã góp phần đưa hệ thống QTDND phát triển cả về chất và lượng so với ngày đầu chuyển đổi mô hình năm 1993, mà đặc biệt rõ nét là sau khi triển khai Chỉ thị 57. Tính đến nay, hệ thống QTDND có gần 1.200 quỹ hoạt động trên 57/63 tỉnh thành phố, với gần 1,6 triệu thành viên. Dư nợ cho vay của hệ thống QTDND tăng dần qua từng năm, từ 2.633 tỷ đồng vào năm 2003 đến nay đã đạt trên 90.483 tỷ đồng, tăng gấp hơn 34 lần.

Thưa ông, khi tổng kết việc triển khai Nghị quyết 13-NQ/TW và thực thi Luật HTX, người ta bàn nhiều đến mô hình và hiệu quả trong bối cảnh mới của nền kinh tế và hội nhập. Vậy vấn đề này có được đặt ra với hệ thống QTDND, nhất là sau một số vụ việc sai phạm của một số QTDND vừa qua?

Phát triển kinh tế tập thể là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn tới, trong đó có hệ thống QTDND. Tuy nhiên trải qua 26 năm, các điều kiện kinh tế - xã hội đã thay đổi rất nhiều so với ngày đầu thành lập hệ thống QTDND. Đó là sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống các TCTD với sự xuất hiện của NHCSXH và các tổ chức tài chính vi mô, đã phần nào chiếm lĩnh thị trường truyền thống của các QTDND.

Cùng với đó là xu hướng mở rộng hoạt động kinh doanh về nông thôn của hệ thống các NHTM, các công ty tài chính đã tác động đáng kể đến thị phần và nhu cầu sử dụng các dịch vụ ngân hàng của các thành viên, khách hàng của QTDND. Việc tăng cường ứng dụng công nghệ trong hoạt động ngân hàng cung ứng các sản phẩm tín dụng nhỏ lẻ đến từng bản làng vùng xâu, vùng xa của các TCTD cũng đang ảnh hưởng đến vai trò của QTDND tại nhiều địa phương. 

Những đột phá trong công nghệ đặc biệt là CMCN 4.0 đang làm thay đổi phương thức cung cấp dịch vụ tài chính, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của hệ thống TCTD, trong đó có QTDND khiến các QTDND đứng trước những áp lực bên ngoài về cạnh tranh và bên trong là đổi mới hoạt động, nâng cao năng lực nội tại và hiệu quả hoạt động. 

Những sự thay đổi này khiến cơ chế quản lý và tổ chức vận hành hệ thống QTDND hiện nay có nhiều chỗ không còn phù hợp. Đây cũng là một nguyên do khi một số quy định được ban hành song khó thực thi, tạo kẽ hở để xảy ra một số sai phạm của một số QTD trong thời gian vừa qua.

Vì vậy, cần phải đặt sự phát triển của hệ thống QTDND trong một bối cảnh mới, trong một nhận diện mới để phân tích thấu đáo về thực trạng của QTD tại mỗi địa phương để có những sắp xếp, quy định và chế tài hợp lý, khả thi. Từ đó từng bước định hướng phát triển cũng như tìm ra cơ chế quản lý mới, hoặc phải đổi mới cơ chế tổ chức vận hành hệ thống QTDND trong điều kiện mới cho phù hợp yêu cầu hiện tại.  

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú 

 Trong tương lai, đây vẫn là một kênh dẫn vốn cần thiết để huy động vốn tại chỗ, giải quyết cho vay phục vụ sản xuất tiêu dùng, cho vay hộ gia đình, góp phần hạn chế tín dụng đen… Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú chia sẻ với phóng viên Thời báo Ngân hàng.

Thưa ông, ông có thể chia sẻ với bạn đọc về kết quả phát triển của hệ thống QTDND sau gần 30 năm hình thành và phát triển?

Có thể nói trong những năm qua, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đã quan tâm sâu sắc đối với khu vực kinh tế hợp tác nói chung và loại hình QTDND nói riêng. Điều này có thể thấy qua việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động của mô hình HTX, từ các văn bản luật đến các nghị quyết của Đảng để nâng cao hiệu quả của mô hình. Với hệ thống QTDND, Bộ Chính trị có riêng Chỉ thị 57-CT/TW về củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND. Cùng với đó là các chỉ đạo của Chính phủ riêng về hệ thống QTDND mà mới nhất là Chỉ thị 06/CT-TTg của Thủ tướng đầu năm 2019. 

Đặc biệt, trong vai trò cơ quan chủ quản, NHNN đã xác định củng cố, hoàn thiện và phát triển QTDND là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng nên đã tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện các chính sách của Đảng, Chính phủ. Từ việc kịp thời xây dựng, ban hành các cơ chế, quy chế và các văn bản hướng dẫn liên quan đến tổ chức và hoạt động của hệ thống QTDND, đến việc chỉ đạo kiên quyết các giải pháp củng cố, chấn chỉnh hoạt động của hệ thống QTDND một cách thường xuyên, qua đó khắc phục được một bước những tồn tại, yếu kém trong hoạt động của QTDND. Đồng thời, tiến hành hoàn thiện mô hình hệ thống QTDND phù hợp với từng giai đoạn để phát huy vai trò của QTD trong việc khai thác và cung ứng vốn tại chỗ cho các lĩnh vực nông nghiệp-nông thôn, vùng kinh tế khó khăn trong cả nước. 

Những trợ lực bằng nguồn vốn, bằng cơ chế, chính sách đã góp phần đưa hệ thống QTDND phát triển cả về chất và lượng so với ngày đầu chuyển đổi mô hình năm 1993, mà đặc biệt rõ nét là sau khi triển khai Chỉ thị 57. Tính đến nay, hệ thống QTDND có gần 1.200 quỹ hoạt động trên 57/63 tỉnh thành phố, với gần 1,6 triệu thành viên. Dư nợ cho vay của hệ thống QTDND tăng dần qua từng năm, từ 2.633 tỷ đồng vào năm 2003 đến nay đã đạt trên 90.483 tỷ đồng, tăng gấp hơn 34 lần.

Thưa ông, khi tổng kết việc triển khai Nghị quyết 13-NQ/TW và thực thi Luật HTX, người ta bàn nhiều đến mô hình và hiệu quả trong bối cảnh mới của nền kinh tế và hội nhập. Vậy vấn đề này có được đặt ra với hệ thống QTDND, nhất là sau một số vụ việc sai phạm của một số QTDND vừa qua?

Phát triển kinh tế tập thể là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn tới, trong đó có hệ thống QTDND. Tuy nhiên trải qua 26 năm, các điều kiện kinh tế - xã hội đã thay đổi rất nhiều so với ngày đầu thành lập hệ thống QTDND. Đó là sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống các TCTD với sự xuất hiện của NHCSXH và các tổ chức tài chính vi mô, đã phần nào chiếm lĩnh thị trường truyền thống của các QTDND.

Cùng với đó là xu hướng mở rộng hoạt động kinh doanh về nông thôn của hệ thống các NHTM, các công ty tài chính đã tác động đáng kể đến thị phần và nhu cầu sử dụng các dịch vụ ngân hàng của các thành viên, khách hàng của QTDND. Việc tăng cường ứng dụng công nghệ trong hoạt động ngân hàng cung ứng các sản phẩm tín dụng nhỏ lẻ đến từng bản làng vùng xâu, vùng xa của các TCTD cũng đang ảnh hưởng đến vai trò của QTDND tại nhiều địa phương. 

Những đột phá trong công nghệ đặc biệt là CMCN 4.0 đang làm thay đổi phương thức cung cấp dịch vụ tài chính, ảnh hưởng lớn đến hoạt động của hệ thống TCTD, trong đó có QTDND khiến các QTDND đứng trước những áp lực bên ngoài về cạnh tranh và bên trong là đổi mới hoạt động, nâng cao năng lực nội tại và hiệu quả hoạt động. 

Những sự thay đổi này khiến cơ chế quản lý và tổ chức vận hành hệ thống QTDND hiện nay có nhiều chỗ không còn phù hợp. Đây cũng là một nguyên do khi một số quy định được ban hành song khó thực thi, tạo kẽ hở để xảy ra một số sai phạm của một số QTD trong thời gian vừa qua.

Vì vậy, cần phải đặt sự phát triển của hệ thống QTDND trong một bối cảnh mới, trong một nhận diện mới để phân tích thấu đáo về thực trạng của QTD tại mỗi địa phương để có những sắp xếp, quy định và chế tài hợp lý, khả thi. Từ đó từng bước định hướng phát triển cũng như tìm ra cơ chế quản lý mới, hoặc phải đổi mới cơ chế tổ chức vận hành hệ thống QTDND trong điều kiện mới cho phù hợp yêu cầu hiện tại. 

Đổi mới cơ chế tổ chức vận hành hệ thống QTDND phù hợp với yêu cầu mới