Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) là tổ chức tín dụng sát gần với người dân được hình thành trên cơ sở tập hợp các xã viên, hoạt động theo sự điều chỉnh của Luật Hợp tác xã, Luật Các tổ chức tín dụng và các điều luật khác có liên quan.
Vai trò của các QTDND tuy không sánh ngang với các Ngân hàng thương mại trong thị trường tiền tệ nhưng do tính chất đặc thù "của xã viên, do xã viên và vì xã viên" nên đã phát huy được vai trò của mình đối với công cuộc phát triển, nhất là đời sống, việc làm ở khu dân cư.
Tuy nhiên, do mới ra đời và đi vào hoạt động, đội ngũ cán bộ còn non yếu cả về trình độ và kinh nghiệm tổ chức, quản lý, vận hành nên hoạt động của QTDND đã xuất hiện những yếu kém cần khắc phục, cá biệt có những địa phương, những QTDND còn xảy ra những vụ việc đáng tiếc, gây hậu quả lớn về tài chính, làm mất lòng tin của nhân dân.
Ngày 10/10/2000, Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Chỉ thị số 57-CT/TW về việc củng cố, chấn chỉnh, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND. Đây là văn bản quan trọng, thể hiện quan điểm của Đảng coi trọng tổ chức QTDND cũng như những vấn đề cần chấn chỉnh, củng cố và đổi mới hệ thống tổ chức tín dụng này.
Ông Bùi Trung Thu - Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Yên Bái đánh giá, ngay sau khi tiếp thu nội dung Chỉ thị số 57-CT/TW tại hội nghị triển khai ở Trung ương, Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Yên Bái đã chủ động tham mưu cho Thường trực Tỉnh ủy và UBND tỉnh để triển khai thực hiện tại Yên Bái.
Trên cơ sở thực trạng hoạt động của các QTDND đã được tổng kết sau giai đoạn thí điểm, Ngân hàng đã xây dựng kế hoạch, phương án chấn chỉnh, trình UBND tỉnh Yên Bái ra quyết định phê duyệt đồng thời tổ chức triển khai tới các QTDND cơ sở và theo dõi, giám sát các quỹ tín dụng trong việc củng cố, chấn chỉnh theo nội dung của Chỉ thị và phương án đã được duyệt.
Ngày 7/4/2001, Ngân hàng đã tổ chức hội nghị với thành phần là bí thư Đảng ủy, chủ tịch UBND các xã, phường, thị trấn có QTDND, chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc và kiểm soát của các QTDND cơ sở để triển khai nội dung Chỉ thị số 57 của Bộ Chính trị, Kế hoạch thực hiện số 23/KH-QTD ngày 20/2/2001 của Chi nhánh đã được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt đồng thời hướng dẫn các QTDND cơ sở căn cứ vào thực trạng hoạt động của từng quỹ để xây dựng phương án, kế hoạch triển khai thực hiện tại cơ sở.
Sau hơn 10 năm thực hiện Chỉ thị 57, các QTDND trên địa bàn tỉnh đã từng bước củng cố, hoàn thiện bộ máy quản trị, điều hành, kiểm soát; đã cử 73 lượt cán bộ đi đào tạo các lớp trung cấp ngân hàng, 111 lượt cán bộ đi tập huấn nghiệp vụ QTDND do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hiệp hội QTDND Việt Nam tổ chức. Ngoài ra còn tổ chức cho nhiều lượt cán bộ tham dự các lớp tập huấn chuyên đề ngắn ngày do Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Yên Bái và Liên minh Hợp tác xã tỉnh tổ chức.
Hoạt động của hội đồng quản trị của các QTDND đã có sự đổi mới cả nội dung và phương pháp. Sau mỗi đại hội nhiệm kỳ, hội đồng quản trị đã nhanh chóng kiện toàn bộ máy, bổ nhiệm và phân công nhiệm vụ cho từng ủy viên. Đặc biệt, đến nay, 100% các quỹ đã xây dựng và ban hành được các quy chế, quy định hoạt động nội bộ như quy chế tổ chức và hoạt động của hội đồng quản trị, ban điều hành và ban kiểm soát, quy chế cho vay, quy chế nhân viên, quy định nội bộ về đảm bảo an toàn trong hoạt động của QTDND.
Qua kiểm tra cho thấy, các QTDND chỉ cho vay đối với thành viên trong địa bàn hoạt động; đã cơ bản khắc phục được những thiếu sót, tồn tại về hồ sơ vay vốn, công tác thẩm định cho vay và kiểm tra, xử lý sau khi cho vay đã được các quỹ quan tâm. Những thành viên vay vốn, sử dụng không đúng mục đích, làm ăn không có hiệu quả, thường xuyên vi phạm quy chế, điều lệ và hợp đồng tín dụng đều được QTDND kiểm tra, lập biên bản hoặc yêu cầu cam kết trả nợ; những đối tượng cố tình chây ỳ, không trả nợ đúng hạn, QTDND đã báo cáo UBND các địa phương để được giúp đỡ giải quyết.
Kết quả của công tác củng cố, chấn chỉnh hoạt động đã giúp cho các QTDND hoạt động với quy mô ngày càng phát triển, chất lượng được nâng lên. Hiện nay, toàn tỉnh có 17 QTDND được cấp giấy phép thành lập và hoạt động tại 6/9 huyện, thị xã, thành phố (12 quỹ được thành lập trong giai đoạn thí điểm, 5 quỹ thành lập trong giai đoạn củng cố, chấn chỉnh hoạt động); các quỹ đã kết nạp được 17.730 thành viên, chiếm tỷ lệ 44,82% số hộ tại các địa phương có QTDND, tăng 2,4 lần so với thời điểm 31/12/2000. Tổng nguồn vốn hoạt động đạt 375.192 triệu đồng, tăng 355.744 triệu đồng so với trước khi củng cố, chấn chỉnh và tăng gấp 19,3 lần.
Tính đến 31/12/2012, dư nợ cho vay thành viên đạt 304.302 triệu đồng, tăng 17,5 lần so với 31/12/2000; chất lượng tín dụng khá, nợ xấu là 761 triệu đồng, chiếm tỷ lệ 0,25%/tổng dư nợ. Các quỹ đều hoạt động kinh doanh có lãi năm sau cao hơn năm trước nên đã có điều kiện để trích lập các quỹ theo quy định của Bộ Tài chính, nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và chia lợi tức cổ phần cho thành viên với tỷ lệ thỏa đáng, đúng chế độ.
Qua 10 năm, các quỹ đã nộp ngân sách Nhà nước gần 4 tỷ đồng; riêng năm 2011 lãi ròng 4.662 triệu đồng, nộp ngân sách Nhà nước 1.021 triệu đồng; 3 tháng đầu năm 2012 lãi ròng đạt 1,1 tỷ đồng.
Qua hơn 10 năm thực hiện Chỉ thị số 57 đã đem lại nhiều kết quả thiết thực. Cấp ủy Đảng, chính quyền các địa phương đã có nhận thức đầy đủ hơn, quan tâm đúng mức đến hoạt động của các quỹ; thường xuyên theo dõi, chỉ đạo các quỹ củng cố, chấn chỉnh hoạt động theo phương án và hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh tỉnh Yên Bái; ủng hộ, giúp đỡ các quỹ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.
Thông qua công tác củng cố, chấn chỉnh, đội ngũ cán bộ chủ chốt của các QTDND đã đáp ứng được các tiêu chuẩn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước và không còn tình trạng kiêm nhiệm như trước đây; cán bộ, nhân viên đã có ý thức đầy đủ hơn với nhiệm vụ, chức trách; tích cực, chủ động trong công việc, nghiêm túc chỉnh sửa những sai phạm còn tồn tại, phấn đấu hoàn thành có chất lượng, hiệu quả mọi nhiệm vụ được giao. Với những kết quả đã đạt được trong 10 năm qua, các QTDND ở Yên Bái đã vinh dự được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam tặng nhiều bằng khen.
Đặc biệt, QTDND phường Yên Thịnh (thành phố Yên Bái) và QTDND xã Đông An (Văn Yên) đã được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen với thành tích xuất sắc trong hoạt động QTDND. Các QTDND hoạt động an toàn, hiệu quả và ổn định, bảo đảm tăng trưởng nguồn vốn, nâng cao chất lượng sử dụng vốn và các dịch vụ ngân hàng phục vụ cho nhu cầu phát triển kinh tế của thành viên và khách hàng, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu kinh tế, xã hội của địa phương, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho cán bộ, nhân viên quỹ tín dụng.
Lê Phiên
Báo Yên Bái
