Đại biểu Quốc hội Phạm Biên Cương (đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh An Giang) mới đây đã gửi câu hỏi chất vấn bằng văn bản tới Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình. Vấn đề ông nêu liên quan đến hoạt động của NH Hợp tác xã (NHHT), quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) và đặc biệt là cơ chế hoạt động của Quỹ Bảo toàn hệ thống QTDND.
Về vấn đề này, NHNN cho biết, tại Điều 6, Thông tư 31/2012/TT-NHNN quy định: NHHT là loại hình TCTD được tổ chức theo mô hình hợp tác xã, với mục tiêu chủ yếu là liên kết, bảo đảm an toàn của hệ thống QTDND thông qua việc hỗ trợ tài chính và giám sát hoạt động trong hệ thống. Hoạt động chủ yếu là điều hòa vốn và thực hiện các hoạt động NH đối với thành viên là QTDND.
Theo đó, với vai trò là NH của tất cả các QTDND, để thực hiện mục tiêu liên kết, bảo đảm an toàn hệ thống, Thông tư 31/2012/TT-NHNN quy định NHHT có quyền kiểm tra, giám sát hoạt động nghiệp vụ, các quy định về an toàn của các QTDND. Nội dung giám sát của NHHT được thực hiện thông qua hoạt động điều hòa vốn và thực hiện các hoạt động NH đối với các QTDND thành viên.
“Như vậy, nội dung giám sát của NH HTX không trùng với hoạt động giám sát của NHNN đối với các TCTD (bao gồm cả các QTDND) theo quy định tại Điều 58, Luật NHNN năm 2010”, Thống đốc Nguyễn Văn Bình khẳng định.
Về kiểm toán nội bộ, NHNN đã ban hành Thông tư số 44/2011/TT-NHNN ngày 29/12/2011, quy định về hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm toán nội bộ. Theo đó, các QTDND phải tiến hành thành lập bộ máy kiểm toán nội bộ theo quy định. Tuy nhiên, do nhiều QTDND có quy mô quá nhỏ, năng lực kiểm toán nội bộ còn hạn chế nên tại Thông tư 31/2012/TT-NHNN, NHNN đã giao NHHT với vai trò là NH liên kết hệ thống các QTDND thực hiện việc hướng dẫn, hỗ trợ hoạt động kiểm toán nội bộ cho các QTDND thành viên thông qua việc chuyển giao kiến thức, kinh nghiệm thiết lập, vận hành hệ thống kiểm toán nội bộ, đào tạo nhân viên...
Quy định như vậy nhằm bảo đảm toàn bộ hệ thống QTDND tuân thủ đúng quy định tại Thông tư số 44/2011/TT-NHNN. Quy định về việc hướng dẫn, hỗ trợ kiểm toán nội bộ tại Thông tư 31/2012/TT-NHNN không giao quyền thực hiện kiểm toán nội bộ các QTDND cho NHHT.
Với vai trò là NH liên kết hệ thống các QTDND, Thông tư 31/2012/TT-NHNN quy định NHHT có ý kiến tham gia về phương án nhân sự của QTDND để NHNN có thêm cơ sở xem xét, lựa chọn nhân sự tốt nhất cho bộ máy quản trị, điều hành của QTDND. NHHT không có quyền chấp thuận danh sách dự kiến các chức danh nêu trên của QTDND và các QTDND không bắt buộc phải lấy ý kiến NHHT trước khi thực hiện các trình tự, thủ tục bầu, bổ nhiệm nhân sự của mình.
Có điểm đáng chú ý đối với các QTDND là theo Thông tư 03/2014/TT-NHNN quy định mức phí 0,08%/dư nợ cho vay (không tính nợ xấu) để đóng vào Quỹ bảo toàn được NHNN quy định trên cơ sở cân đối giữa việc đảm bảo khả năng tài chính hỗ trợ cho các QTDND khi gặp khó khăn có thể khắc phục trở lại hoạt động bình thường, ngăn chặn tình trạng đổ vỡ dây chuyền trong hoạt động của hệ thống QTDND và đảm bảo khả năng tài chính của QTDND đóng góp phí.
Số liệu giám sát hệ thống QTDND cho thấy, mức trích nộp Quỹ Bảo toàn hệ thống 0,08% không ảnh hưởng nhiều tới chi phí tài chính của QTDND, trừ những QTDND vốn đã có kết quả kinh doanh thua lỗ. Mức đóng phí này tạo nguồn vốn để duy trì tính an toàn cho các QTDND trong trường hợp kinh doanh bị lỗ, gặp khó khăn về tài chính, khó khăn chi trả trong hoạt động kinh doanh của mình.
Lý giải về việc giao Quỹ Bảo toàn hệ thống QTDND cho NHNN chi nhánh tỉnh quản lý, Thống đốc cho biết, Khoản 1, Điều 117, Luật Các TCTD 2010 quy định: Hoạt động chủ yếu của NHHT là điều hòa vốn và thực hiện các hoạt động NH đối với thành viên là các QTDND…
Bên cạnh đó, theo quy định tại Thông tư 03/2014/TT-NHNN ngày 23/1/2014 về Quỹ Bảo đảm an toàn hệ thống QTDND, đây là quỹ tài chính thuộc sở hữu chung của NHHT và tất cả các QTDND, được sử dụng để cho vay có hoàn trả đối với các QTDND gặp khó khăn về tài chính, khó khăn về chi trả. Việc quản lý, sử dụng Quỹ được thực hiện theo Quy chế được Đại hội thành viên của NHHT (tất cả các QTDND) thông qua.
“Do vậy, việc giao NHHT quản lý Quỹ Bảo toàn hệ thống QTDND là phù hợp với các quy định hiện hành, bảo đảm sự quản lý tập trung, thống nhất của Quỹ và đảm bảo sự chủ động của NHHT trong việc hỗ trợ vốn kịp thời cho QTDND có khó khăn”, Thống đốc nhấn mạnh.
