Ngày 23/7/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Nghị định số 83/2010/NĐ-CP về đăng ký giao dịch bảo đảm (Nghị định 83), thay thế Nghị định số 08/2000/NĐ-CP ngày 10/3/2000 của Chính phủ về đăng ký giao dịch bảo đảm và bãi bỏ một số quy định liên quan.
Nghị định 83 gồm có 5 chương, 54 điều, quy định trình tự, thủ tục đăng ký và cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm bằng tài sản; tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm và quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm.
Theo Nghị định 83, các giao dịch bảo đảm phải đăng ký bao gồm: thế chấp quyền sử dụng đất, thế chấp rừng sản xuất là rừng trồng, cầm cố tàu bay, thế chấp tàu bay, thế chấp tàu biển và các trường hợp khác nếu pháp luật có quy định. Các giao dịch bảo đảm bằng tài sản không thuộc các trường hợp trên đây cũng được đăng ký khi cá nhân, tổ chức có yêu cầu.
Việc thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, cầm cố tàu bay, thế chấp tàu biển được đăng ký trên cơ sở nội dung kê khai trong đơn yêu cầu đăng ký, các giấy tờ trong hồ sơ đăng ký và thông tin được lưu giữ tại cơ quan đăng ký. Giao dịch bảo đảm bằng tài sản khác được đăng ký trên cơ sở nội dung kê khai trong đơn yêu cầu đăng ký phù hợp với thỏa thuận của các bên tham gia giao dịch bảo đảm. Thông tin lưu giữ trong Sổ đăng ký giao dịch bảo đảm, Cơ sở dữ liệu về giao dịch bảo đảm và Hệ thống dữ liệu quốc gia về giao dịch bảo đảm được công khai cho cá nhân, tổ chức có yêu cầu biết. Theo Nghị định, Bộ Tư pháp có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Bộ Giao thông vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Tài chính xây dựng Hệ thống dữ liệu quốc gia về giao dịch bảo đảm.
Nghị định 83 cũng quy định cụ thể về thời điểm đăng ký giao dịch bảo đảm đối với từng loại tài sản bảo đảm, thời hạn có hiệu lực của đăng ký giao dịch bảo đảm, các trường hợp từ chối đăng ký giao dịch bảo đảm, các trường hợp đăng ký thay đổi nội dung giao dịch bảo đảm đã đăng ký và các trường hợp xóa đăng ký giao dịch bảo đảm.
Về trình tự, thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm, Chương II Nghị định có các quy định về trình tự, thủ tục đăng ký cầm cố, thế chấp đối với từng loại tài sản, về đăng ký trực tuyến giao dịch bảo đảm. Nghị định cũng quy định trách nhiệm quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm và nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan trong quản lý nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm.
Nghị định 83 có hiệu lực thi hành kể từ ngày 09 tháng 9 năm 2010. Bộ Tư pháp có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Giao thông vận tải, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành khác có liên quan nghiên cứu, xây dựng Đề án thí điểm đăng ký tập trung các giao dịch bảo đảm, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định./.
