Ngân hàng - doanh nghiệp: Cần nhau ở chữ Tín

Muốn làm đối tác…

Mối quan hệ ngân hàng (NH) và doanh nghiệp (DN) luôn là đối tác của nhau, tương trợ nhau và đã được đúc kết bằng câu nói quen thuộc: NH cho DN vay vốn thì DN mới tồn tại được và chỉ khi DN còn tồn tại, NH mới có khách hàng để cho vay. Nhưng đó là ở vào những thời điểm bình thường, còn khi mà bối cảnh nền kinh tế khó khăn, những nghi kỵ giữa DN và NH không dễ gì hóa giải được.

Trong một kiến nghị gửi tới NHNN sau Kỳ họp thứ 6 (QH khóa XIII), cử tri các tỉnh Nghệ An, Đồng Nai, Hải Dương kiến nghị: NHNN chỉ đạo hệ thống NH nới lỏng điều kiện tín dụng để DN có thể dễ dàng tiếp cận với nguồn vốn lãi suất thấp!? Trên thực tế, thời gian qua, lãnh đạo NHNN cũng đã có nhiều chuyến công tác tại các địa phương để nghe những ý kiến từ phía người vay vốn. “Qua phản ánh tại các Hội nghị kết nối NH và DN tại các tỉnh, thành phố, các DN đủ điều kiện vay vốn, có dự án khả thi đã tiếp cận vốn dễ dàng hơn, được vay với lãi suất thấp, tăng trưởng tín dụng đạt khá” – Lãnh đạo NHNN khẳng định. Tuy nhiên, theo một chuyên gia kinh tế, cái khó hiện nay là các DN của Việt Nam không đồng đều và trong từng lĩnh vực lại có khó khăn riêng. Chẳng hạn, sau một thời gian đầu tư công được thắt chặt, nhiều DN trong lĩnh vực xây dựng cơ sở hạ tầng gặp khó khăn. Theo lý giải từ phía các NHTM, các DN xây dựng cơ sở hạ tầng khó vay vốn tín dụng, chủ yếu do: năng lực tài chính yếu kém, không chứng minh được tính khả thi và hiệu quả của dự án; một số DN có số nợ phải trả tồn đọng lớn chưa có biện pháp xử lý.

Ngoài việc năng lực tài chính yếu, báo cáo tài chính của nhiều DN chưa rõ ràng, minh bạch để chứng minh được khả năng trả nợ, thậm chí DN còn không có tài sản thế chấp hoặc có tài sản thế chấp nhưng không đảm bảo về thủ tục pháp lý theo quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm, nguy cơ rủi ro tín dụng cao. Nhiều DN không trả được nợ do nguyên nhân từ nợ đọng ngân sách... Rõ ràng, những DN này đang thiếu chữ “Tín” với NH nên khi cần vay vốn họ chỉ được đáp ứng với điều kiện “nới lỏng điều kiện tín dụng và lãi suất thấp“ như đề xuất ở trên.

“Nếu nới lỏng điều kiện tín dụng để các DN này dễ dàng tiếp tục vay vốn ngân hàng sẽ dẫn đến rủi ro tín dụng, nợ xấu sẽ gia tăng và ảnh hưởng đến an toàn hệ thống TCTD” – Lãnh đạo NHNN cho biết.

…Phải đảm bảo tin cậy

Phải khẳng định rằng, thời gian qua, NHNN và hệ thống các NHTM luôn nỗ lực trong việc hỗ trợ vốn cho DN. NHNN đã tích cực triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn trong quan hệ tín dụng giữa khách hàng và TCTD, nâng cao khả năng tiếp cận vốn ngân hàng cho các DN, nhất là DNNVV bằng các giải pháp điều hành nhằm hạ nhanh mặt bằng lãi suất cho vay. Đặc biệt, các NHTM đã tích cực điều chỉnh kỳ hạn trả, gia hạn nợ đối với khách hàng có hoạt động sản xuất, kinh doanh theo chiều hướng tích cực và có khả năng trả nợ tốt nhưng giữ nguyên nhóm nợ, tạo điều kiện cho DN có thể tiếp cận khoản vay mới. Ngoài lãi suất cho vay thông thường từ 8% - 12%/năm tùy món vay, thời hạn vay, nhiều DN vẫn được vay với lãi suất chỉ 6 -7%/năm khi có chữ “Tín” với NH: tình hình tài chính lành mạnh, minh bạch, phương án, dự án sản xuất kinh doanh hiệu quả…

Tuy nhiên, tạo điều kiện thuận lợi nhưng không có nghĩa là cho vay dễ dãi, bởi bản thân NH cũng là DN – một loại hình DN đặc thù kinh doanh tiền tệ. Do vậy, phải đảm bảo sự an toàn cho hệ thống.

Một trong những thông tin gây chú ý nhất hiện nay là chương trình 50 nghìn tỷ đồng dành cho ngành Xây dựng với sản phẩm tín dụng liên kết 4 nhà. Vụ Tín dụng các ngành nghề kinh tế (NHNN) nêu mục tiêu của chương trình này là tăng cường mức độ tín nhiệm trong kinh doanh giữa các chủ thể tham gia chuỗi liên kết, tạo ra 5 “yên tâm” trong xây dựng cơ bản: TCTD yên tâm cấp tín dụng, chủ đầu tư yên tâm đầu tư, nhà thầu yên tâm thi công, nhà sản xuất yên tâm cung cấp vật liệu, thiết bị, người mua yên tâm góp vốn… Vậy là đã rõ: nếu có thể yên tâm về nhau thì cả bên cho vay và người vay vốn sẽ cởi mở, hỗ trợ nhau tốt hơn. “Ngân hàng sẵn sàng cho vay tín chấp, với lãi suất thấp khi có thể tin là khách hàng sẽ trả nợ, trả lãi đúng hạn”, đại diện một NHTM khẳng định. Chính vì vậy, một trong những yếu tố quan trọng hiện nay là các bên phải thiết lập được lòng tin, chữ “Tín” với nhau để có thể thiết lập mối quan hệ bền lâu.

Đức Nghiêm/SBV