Những biến động lãi suất, tỷ giá đều nằm trong tầm kiểm soát của NHNN và điều đó cho phép NHNN thực hiện chủ trương chuyển tiền gửi Kho bạc nhà nước từ NHTM sang NHNN.
Chủ động kiểm soát dòng tiền sẽ giúp NHNN điều hành có hiệu quả chính sách tiền tệ. Thế nhưng, để có thể kiểm soát dòng tiền, trước hết NHNN phải kiểm soát được tất cả các dòng tiền ra/vào nền kinh tế, chủ động tính toán được hệ số tạo tiền.
Trong thời gian trước đây, một lượng tiền không nhỏ từ ngân sách nhà nước gửi tại các NHTM khiến NHNN khó kiểm soát được mức độ tạo tiền của lượng tiền này. Dẫn tới, việc kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế cũng khó khăn hơn, khi mà hạn chế cung tiền, nhưng tín dụng các NHTM vẫn tăng, do các NHTM vẫn có một nguồn tiền gửi từ ngân sách nhà nước. Cũng chính từ đó việc kiểm soát lãi suất thị trường bằng các công cụ tiền tệ gián tiếp cũng khó khăn và bị động đáng kể. Nhiều thời điểm NHNN rút tiền về nhưng lãi suất trên thị trường liên ngân hàng vẫn giảm, nó đi ngược với xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ.
Về mặt lý thuyết, lãi suất của đồng Việt Nam cũng ảnh hưởng không nhỏ đến tỷ giá. Chính vì vậy, để kiểm soát tốt dòng tiền, chủ động trong điều hành lãi suất, NHNN đã có sự phối hợp rất chặt chẽ với Bộ Tài chính trong việc nắm bắt các thông tin về thu chi ngân sách nhà nước, dòng vốn ngoại ra/vào thị trường chứng khoán để chủ động điều tiết dòng tiền tốt hơn. Nhất là NHNN đã chủ động bàn với Bộ Tài chính và trình Chính phủ cho phép điều chuyển tiền gửi của Kho bạc nhà nước tại các NHTM về NHNN, chủ trương này đã được Chính phủ chấp thuận cũng được vài năm nay. Song do việc điều chuyển này sẽ có tác động không nhỏ đến biến động của thị trường, vì vậy khi điều kiện chín muồi NHNN sẽ triển khai.
Trong năm 2018 NHNN bắt đầu thực hiện chủ trương này, theo báo cáo của Chính phủ có khoảng 150 nghìn tỷ đồng tiền ngân sách nhà nước được điều chuyển về gửi tại NHNN. Theo đó, tiền gửi Kho bạc nhà nước tại một số NHTM giảm mạnh, điều này có ảnh hưởng nhất định đến việc tăng lãi suất trên thị trường liên ngân hàng trong 7 tháng qua. Tuy nhiên có thể thấy, mức tăng này phản ánh đúng xu hướng của thị trường và NHNN có thể chủ động điều tiết mức tăng giảm này phù hợp với mục tiêu của chính sách tiền tệ. Hiện nay lãi suất 6 tháng, 9 tháng trên thị trường liên ngân hàng biến động trong khoảng từ 4-5% là rất sát với mức huy động ngắn hạn của các NHTM cùng kỳ hạn.
Kiểm soát tốt lãi suất VND sẽ hỗ trợ tích cực cho nhà điều hành trong việc điều hành tỷ giá sát với giá trị của VND và cung cầu ngoại tệ. Điều này có thể thấy rõ trong điều hành tỷ giá của NHNN hiện nay là ổn định thị trường ngoại hối. Tỷ giá được điều hành sát với biến động của tỷ giá thực, chỉ được phép biến động trong một biên độ ấn định xoay quanh tỷ giá trung tâm. Mức tỷ giá trung tâm được xác định trong quan hệ giá trị VND đối với giỏ đồng tiền của các nước thuộc đối tác thương mại của Việt Nam, sẽ hỗ trợ tích cực trong việc cải thiện cán cân thương mại Việt Nam.
Có thể nói những biến động của thị trường tiền tệ trong 6 tháng 2018, nó phản ánh rõ nét tính chủ động trong điều hành chính sách tiền tệ của NHNN. Những biến động lãi suất, tỷ giá đều nằm trong tầm kiểm soát của NHNN và điều đó cho phép NHNN thực hiện chủ trương chuyển tiền gửi Kho bạc nhà nước từ NHTM sang NHNN. Qua đó, việc kiểm soát dòng tiền của NHNN tốt lên, góp phần nâng cao hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ, thúc đẩy sự phát triển của thị trường tiền tệ lên một bước.
TS. Nguyễn Thị Kim Thanh
