Hệ thống Qũy tín dụng nhân dân: Quá trình tái cơ cấu hiệu quả

Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Bình cho biết: thời gian qua, hoạt động của hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND) ngày càng ổn định, tăng trưởng bền vững, khẳng định chủ trương củng cố, chấn chỉnh, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND là đúng đắn, đáp ứng mục tiêu phát triển loại hình kinh tế Hợp tác xã kiểu mới.

Ngày 10/10/2010, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 57/CT-TW về củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Sau hơn 12 năm thực hiện, hệ thống QTDND đã tạo ra bước chuyển biến đáng kể. Để hiểu rõ hơn về kết quả triển khai, thực hiện Chỉ thị 57 và nhân dịp thành lập Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam, phóng viên Thời báo Ngân hàng đã có buổi trao đổi với Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Văn Bình xung quanh vấn đề này.

Với vai trò là cơ quan chủ quản và được giao là đầu mối phối hợp với các bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành phố trong quá trình triển khai Chỉ thị 57, xin Thống đốc cho biết cụ thể hơn về tiến trình thực hiện Chỉ thị này?

Chỉ thị 57 là một chủ trương lớn của Bộ Chính trị đối với việc củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND. Đây là một nhiệm vụ trọng tâm của ngành Ngân hàng trong chỉ đạo đối với hoạt động của hệ thống QTDND. Vì vậy, ngay sau khi Chỉ thị ban hành, NHNN đã trình, báo cáo Thủ tướng Chính phủ “Đề án củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND” (Quyết định 135 ngày 28/11/2000), “Phương án củng cố, chấn chỉnh và xử lý các QTDND yếu kém” và “Kế hoạch triển khai Chỉ thị 57”.

Trên cơ sở đó, NHNN đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 48/2001/NĐ-CP về tổ chức và hoạt động của QTDND và ban hành hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đồng bộ để hướng dẫn triển khai thực hiện Nghị định này; đồng thời kiện toàn tổ chức bộ máy theo dõi, quản lý thanh tra giám sát hoạt động của các QTDND trên toàn quốc.

Tiếp đó, NHNN đã tổ chức sâu rộng việc triển khai Chỉ thị 57 và Quyết định 135 tới các tỉnh, thành phố; các bộ, ngành liên quan và các đơn vị trong Ngành. Cụ thể, từ năm 2000 đến nay, NHNN chi nhánh tại 56 tỉnh, thành phố có QTDND đã thực hiện tổng kết Chỉ thị 57 trên địa bàn, làm cơ sở cho việc thực hiện tổng kết Chỉ thị 57 trên phạm vi toàn quốc; Tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nội vụ, đặc biệt là Tỉnh uỷ, Thành uỷ của những địa phương có QTDND hoạt động để chỉ đạo củng cố, chấn chỉnh hoạt động của QTDND.

Với những kết quả khả quan như vậy, tại Hội nghị toàn quốc sơ kết 3 năm thực hiện Chỉ thị 57, Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá cao kết quả củng cố, chấn chỉnh của hệ thống QTDND, coi đây là tiền đề hết sức quan trọng để tiếp tục hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND.

Vậy, theo Thống đốc, đâu là kết quả lớn nhất mà NHNN và hệ thống QTDND đã đạt được sau hơn 12 năm triển khai Chỉ thị 57?

Kết quả quan trọng mà NHNN đạt được là sớm có những chỉ đạo đúng đắn, kịp thời đối với việc củng cố, chấn chỉnh hoạt động của từng QTDND và hoàn thiện mô hình hệ thống.

Vừa qua, NHNN đã có các văn bản hướng dẫn chuyển đổi hoạt động cho QTDNDTW sang hoạt động theo mô hình Ngân hàng Hợp tác xã và chỉ đạo tiến hành tái cơ cấu hệ thống QTDND theo tinh thần Quyết định 254/QĐ-TTg ngày 1/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ về Phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015”. Đây là một bước chuyển biến quan trọng, nằm trong lộ trình và đúng định hướng Chỉ thị 57 của Bộ Chính trị.

Còn đối với hệ thống QTDND, tôi nghĩ QTDNDTW đã hoàn thành tốt nhiệm vụ tái cơ cấu, sáp nhập 21 QTDND khu vực thành mạng lưới chi nhánh, hỗ trợ tích cực cho hệ thống QTDND. Mô hình tổ chức hệ thống QTDND đã từng bước khắc phục được sự liên kết lỏng lẻo của mô hình 3 cấp trước đó.

Tổ chức liên kết phát triển hệ thống (là Hiệp hội QTDND) đã được hình thành năm 2005 để hỗ trợ nâng cao hiệu quả hoạt động và bảo vệ quyền lợi của các QTDND hội viên; các thiết chế đảm bảo an toàn bước đầu được thí điểm hình thành ở một số địa phương và chuẩn bị triển khai trên phạm vi toàn quốc để hỗ trợ cho hoạt động của hệ thống QTDND.

Những yếu kém của các QTDND từng bước được khắc phục, công tác quản trị điều hành, công tác đào tạo, chuẩn hoá cán bộ, công nghệ thông tin ngày càng được cải thiện. Quy mô và chất lượng hoạt động của hệ thống QTDND có sự tăng trưởng bền vững. Mạng lưới của QTDNDTW được mở rộng, cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển hỗ trợ các QTDND cơ sở thành viên trong giai đoạn mới.

Thời gian qua, hoạt động của hệ thống QTDND ngày càng ổn định, tăng trưởng bền vững, khẳng định chủ trương củng cố, chấn chỉnh, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND là đúng đắn, đáp ứng mục tiêu phát triển loại hình kinh tế Hợp tác xã kiểu mới. Đồng thời, chứng minh được uy tín của QTDND đối với cấp uỷ, chính quyền địa phương, tạo dựng lòng tin của nhân dân đối với hệ thống các TCTD Việt Nam, cũng như đối với các tổ chức quốc tế.

Để có được thành công như hôm nay, Thống đốc có thể chia sẻ thêm những kinh nghiệm về quản lý, điều hành trong quá trình triển khai Chỉ thị 57?

Thứ nhất, cần phải khẳng định vai trò đặc biệt quan trọng của cấp ủy, chính quyền các cấp trong việc quán triệt cũng như quá trình củng cố, chấn chỉnh để giúp các QTDND yếu kém khắc phục khó khăn, tồn tại hoặc xử lý tốt việc thanh lý các QTDND bị rút giấy phép hoạt động. Ngoài ra, có sự phối hợp chặt chẽ giữa NHNN với các cấp, các ngành chức năng có liên quan trong suốt quá trình củng cố, hoàn thiện và phát triển của hệ thống QTDND.

Thứ hai, chúng tôi luôn coi công tác tuyên truyền có vai trò hết sức quan trọng và phải quan tâm thường xuyên. Vì vậy, các cấp, các ngành và bản thân từng QTDND đã thường xuyên làm tốt công tác phổ biến, tuyên truyền về chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan đến hoạt động của QTDND; vận động nhân dân tích cực tham gia ủng hộ, đóng góp xây dựng hệ thống QTDND hoạt động ngày càng hiệu quả.

Thứ ba, việc triển khai củng cố, hoàn thiện và phát triển QTDND theo Chỉ thị 57 một cách kịp thời, phù hợp với thực tiễn, từ đó nâng cao hiệu lực công tác quản lý, thanh tra, giám sát của NHNN đối với hoạt động của hệ thống QTDND một cách có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Ngoài ra, công tác xây dựng cơ chế chính sách của NHNN và các bộ, ngành điều chỉnh về tổ chức và hoạt động của QTDND phải đồng bộ để đảm bảo hỗ trợ cho các QTDND hoạt động ổn định, an toàn và hiệu quả.

Thống đốc đánh giá như thế nào về sự trưởng thành của mô hình hệ thống QTDND với việc thành lập Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam?

Luật Các TCTD năm 2010 xác định mô hình hợp tác xã trong TCTD bao gồm Ngân hàng Hợp tác xã và QTDND. Phát triển hệ thống TCTD theo hình thức hợp tác xã trở thành một bộ phận quan trọng trong hệ thống các TCTD nhằm góp phần đáp ứng nhu cầu vốn trong khu vực nông thôn và từng bước tại khu vực đô thị, trên cơ sở các nguyên tắc tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, nhằm khuyến khích sử dụng có hiệu quả nguồn vốn tiết kiệm của các thành viên cho sản xuất, kinh doanh, cải thiện đời sống.

Qua đó, hướng tới phục vụ người nghèo, người có thu nhập thấp, các doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, góp phần thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về phát triển nông nghiệp - nông thôn. Từ đó hạn chế tình trạng cho vay nặng lãi, đảm bảo an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững. Đồng thời mô hình này còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể, trong đó nòng cốt là các hợp tác xã theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Để Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam ngày càng phát triển toàn diện, Thống đốc có yêu cầu gì về mục tiêu hoạt động của tổ chức này?

Thời gian tới, để nâng cao hiệu quả hoạt động, Ngân hàng Hợp tác xã cần tập trung vào một số nội dung cụ thể như: Tăng cường năng lực tài chính, năng lực quản trị, điều hành, để thực sự đóng vai trò là đầu mối điều hòa, cân đối vốn và thực hiện hoạt động ngân hàng đối với các thành viên là QTDND; Từng bước hỗ trợ thúc đẩy sự phát triển chung của các loại hình kinh tế Hợp tác xã khác trên phạm vi toàn quốc.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam cần bổ sung nguồn nhân lực chuyên nghiệp, vừa có trình độ chuyên môn vừa có đạo đức nghề nghiệp; chú trọng đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm dịch vụ ngân hàng nhằm tiến tới cung cấp sản phẩm dịch vụ ngân hàng hiện đại cho QTDND thành viên.

Với vai trò là cơ quan chủ quản, NHNN sẽ luôn hỗ trợ Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam cùng Hệ thống QTDND hoàn thành tốt nhiệm vụ Đảng và Nhà nước giao phó.

Trân trọng cảm ơn Thống đốc!

Bá Cường thực hiện