Cùng với công cuộc đổi mới và phát triển nền kinh tế đất nước, ngày 27/7/1993, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 390/ QĐ- TTg về thí điểm thành lập Quỹ tín dụng nhân dân (QTDND). Theo đó, QTDND là loại hình tổ chức tín dụng hợp tác, hoạt động theo Luật Các tổ chức tín dụng và Luật Hợp tác xã, theo nguyên tắc tự nguyện, tự chủ và tự chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động, thực hiện mục tiêu chủ yếu là tương trợ giữa các thành viên, không vì lợi nhuận.
Trong quá trình hoạt động của hệ thống QTDND, từ chỗ nhận thức chưa đầy đủ về mục tiêu hoạt động là tương trợ giữa các thành viên, không vì lợi nhuận, một số quỹ tín dụng chạy đua theo lợi nhuận, mở rộng địa bàn hoạt động trong khi trình độ quản lý, điều hành, kiểm tra, kiểm soát nội bộ còn nhiều hạn chế, công tác đào tạo cán bộ chưa đáp ứng theo yêu cầu; một số QTDND thực hiện cho vay ngoài địa bàn gây tình trạng nợ không có khả năng thu hồi, mất khả năng thanh khoản, thậm chí một số nơi xảy ra tiêu cực trong công tác quản lý vốn. Trước tình hình đó, ngày 10/10/2000, Bộ Chính trị đã ra Chỉ thị số 57-CT/TW về củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND (sau đây gọi tắt là Chỉ thị 57); ngày 28/11/2000, Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định số 135/2000/ QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND (sau đây gọi tắt là Quyết định 135).
Trên địa bàn tỉnh Quảng Trị, hệ thống QTDND được thành lập từ năm 1995, hiện toàn tỉnh có 11 QTDND cơ sở hoạt động trên địa bàn 35 xã, phường, thị trấn. Sau khi có Chỉ thị 57 của Bộ Chính trị và Quyết định 135 của Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Quảng Trị đã tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh những công việc cần thiết để triển khai thực hiện Chỉthị57 ởđịa phương. Tổ chức hội nghị triển khai Chỉ thị 57 và Quyết định 135, trong đó nhấn mạnh vai trò của Tỉnh ủy, UBND tỉnh đến các sở, ban, ngành liên quan từ cấp tỉnh, huyện đến cấp phường, xã, hội đồng quản trị các QTDND trên địa bàn các nội dung của Đề án củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND của Thủ tướng Chính phủ. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh đã xây dựng Đề án củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND trên địa bàn tỉnh Quảng Trị trình UBND tỉnh phê duyệt. Chỉ đạo từng QTDND cơ sở xây dựng đề án củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND đối với đơn vị mình trình Ngân hàng Nhà nước phê duyệt.
Sau hơn một năm thực hiện Chỉ thị 57, Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Quảng Trị tham mưu cho Tỉnh ủy ban hành Chỉ thị số 07-TU/CT ngày 26/11/2001 về việc tiếp tục củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND (sau đây gọi tắt là Chỉ thị 07). Thực hiện Chỉ thị 07 của Tỉnh ủy, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương từ tỉnh đến cơ sở đã chỉ đạo và tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện có hiệu quả phương án củng cố hoạt động QTDND. UBMTTQVN các cấp và các đoàn thể quần chúng phối hợp chỉ đạo, giúp đỡ QTDND làm tốt công tác tuyên truyền vận động, giáo dục hội viên là thành viên gương mẫu tham gia thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ đối với QTDND. Ngân hàng Nhà nước tăng cường công tác quản lý nhà nước và các hoạt động thanh tra, kiểm tra. Nhờ vậy, hoạt động QTDND cơ sở trên địa bàn Quảng Trị đạt kết quả tốt, đúng tôn chỉ mục đích và mang lại hiệu quả cao.
Đến cuối tháng 5/2013 số thành viên tham gia QTDND cơ sở là 22.069 thành viên, bình quân mỗi quỹ có 2.106 thành viên, quỹ có số thành viên cao nhất là QTDND Hồ Xá với 4.053 thành viên; tổng nguồn vốn hoạt động 557 tỷ đồng, bình quân mỗi quỹ 50,6 tỷ đồng, trong đó vốn điều lệ 14,2 tỷ đồng, nguồn vốn huy động 395 tỷ đồng, vốn đi vay 31 tỷ đồng và các nguồn vốn khác 121 tỷ đồng; tổng dư nợ cho vay 402 tỷ đồng, bình quân mỗi quỹ 36,5 tỷ đồng, quỹ có dư nợ cao nhất là QTDND Hồ Xá dư nợ 136 tỷ đồng, cơ cấu dư nợ của các QTDND tính bình quân chung chủ yếu tập trung lĩnh vực sản suất nông nghiệp chiếm 50%, ngành nghề 30%, cho vay sinh hoạt và đời sống 20%; tỷ lệ nợ xấu 0,64%; kết quả kinh doanh 5 tháng đầu năm 2013 lãi 2,6 tỷ đồng, quỹ có lợi nhuận cao nhất trong 5 tháng đầu năm là QTDND Hồ Xá lãi xấp xỉ 1 tỷ đồng.
Hầu hết các QTDND cơ sở đã thành lập chi bộ đảng, tổ chức công đoàn và đoàn thanh niên. Cùng với quá trình đó, các QTDND cơ sở đã xây dựng đội ngũ cán bộ có năng lực, trình độ và đáp ứng các yêu cầu về điều kiện của cán bộ đối với QTDND; các QTDND cơ sở cũng đã xây dựng hệ thống các quy chế hoạt động đảm bảo đúng nguyên tắc và pháp luật của Nhà nước. Qua công tác thanh tra, kiểm tra của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh có thể khẳng định hệ thống QTDND Quảng Trị hoạt động an toàn và hiệu quả. Quá trình hoạt động của các QTDND đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương và tỉnh tặng các danh hiệu như: Huân chương Lao động hạng Ba cho QTDND Hồ Xá; bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho QTDND Hồ Xá, QTDND Bến Quan; Cờ thi đua của UBND tỉnh cho QTDND Hồ Xá, Bến Quan, Năm Sao và nhiều bằng khen, giấy khen khác.
Quá trình gần 20 năm thực hiện chủ trương thí điểm thành lập QTDND và sau hơn 12 năm thực hiện Chỉ thị 57 của Bộ Chính trị, Quyết định 135 của Thủ tướng Chính phủ và Chỉ thị 07 của Tỉnh ủy về củng cố, hoàn thiện và phát triển hệ thống QTDND, hoạt động của các QTDND có những bước phát triển ổn định, các chỉ tiêu đều đạt năm sau cao hơn năm trước, công tác phát triển thành viên ngày càng tăng, huy động vốn tại chỗ đã từng bước đáp ứng nhu cầu vốn cho thành viên phát triển sản xuất, mở rộng ngành nghề, dịch vụ, tạo công ăn việc làm, tăng thêm thu nhập cải thiện đời sống cho thành viên, hạn chế cho vay nặng lãi ở nông thôn và có thể khẳng định rằng QTDND là mô hình kinh tế hợp tác xã hoạt động có hiệu quả.
Hồ Sỹ Trọng - Giám đốc
NHNN chi nhánh Quảng Trị
