Hiệp hội quỹ tín dụng nhân dân
Việt Nam

Với chủ đề Cải cách để tạo việc làm, Báo cáo Môi trường kinh doanh 2018 vừa được công bố tại Washington (lúc 21 giờ ngày 31/10/2017 theo giờ Việt Nam). Việt Nam năm nay đứng thứ 68 trong bảng xếp hạng 190 nước, vượt 14 bậc so với vị trí 82 ở năm ngoái, vượt lên trên Trung Quốc, Indonesia, Phillipines, Myanmar, Timor, Campuchia. 

Việt Nam và Indonesia là hai nước thực hiện nhiều cải cách nhất trong 15 năm qua, trong đó mỗi nước cùng có 39 cải cách. Riêng Việt Nam có 5 cải cách đáng ghi nhận. Báo cáo ghi nhận, hiện nay, doanh nhân tại TP. Hồ Chí Minh chỉ mất 22 ngày và 6,5% thu nhập đầu người để đăng ký thành lập DN mới, so với 61 ngày và 31,9% năm 2003.  

Theo báo cáo, các hoạt động cải cách môi trường kinh doanh vẫn tiếp tục diễn ra nhanh chóng ở khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, các nền kinh tế trong khu vực đã thực hiện 45 biện pháp cải cách, đưa tổng số các biện pháp cải cách kinh tế tư nhân được thực hiện tại khu vực trong vòng 15 năm qua lên con số 371.

Theo báo cáo, thành công chính của khu vực trong vòng 15 năm qua là “thành lập DN - chỉ tiêu cải cách phổ biến nhất”, trong đó 74 trên tổng số 371 cải cách được thực hiện trong vòng 15 năm qua nhằm tạo thuận lợi để doanh nhân đăng ký lập DN mới.

Nhờ đó mà chi phí bình quân để lập DN ở khu vực Đông Á – Thái Bình Dương đã giảm 19% tính trên thu nhập đầu người, so với 59% của năm 2003. Trong thời gian 15 năm qua, khu vực này đã thực hiện 17 cải cách trong lĩnh vực Giải thể DN. Nhờ những cải cách này mà mức thu hồi vốn bình quân đã tăng từ 28,8% năm 2003 lên 37,3% hiện nay.

Bà Rita Ramalho, quyền Giám đốc Nhóm Chỉ số Toàn cầu của Ngân hàng Thế giới, đơn vị thực hiện báo cáo, cho biết: "Trong vòng 15 năm qua, khu vực Đông Á - Thái Bình Dương đã có tiến bộ đáng kể trong việc tạo thuận lợi cho DN. Trong bối cảnh đà cải cách đang tiếp tục gia tăng tại khu vực, những nền kinh tế đi sau sẽ có cơ hội học hỏi kinh nghiệm từ những mô hình tốt của các nước láng giềng”.

Đông Á – Thái Bình Dương là khu vực có 2 trong số 10 nền kinh tế đứng hàng đầu thế giới là Singapore (năm nay đứng thứ 2) và Đặc khu Kinh tế Hồng Kông của Trung Quốc (đứng thứ 5), và cũng có 2 trong số 10 nước có nhiều sự cải thiện nhất là Bru-nây Đarútxalam (năm thứ hai liên tiếp) và Thái Lan.

Với 8 cải cách thực hiện được trong năm ngoái, Brunây Đarútxalam đã tinh giản thêm thủ tục cấp giấy phép xây dựng nhờ hoàn thiện quy trình xin giấy phép xây dựng, đồng thời cũng tăng cường tiếp cận tín dụng bằng cách ban hành luật mới về giao dịch bảo đảm, từ đó tạo hành lang pháp lý thống nhất về động sản và xây dựng được cơ chế đăng ký tài sản bảo đảm hiện đại, có thông báo rõ ràng. Nước này cũng tạo thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu nhờ cải tiến Cơ chế một cửa quốc gia và thủ tục hải quan.

Năm ngoái, Thái Lan cũng thực hiện 8 cải cách, và đây là một kỷ lục mới tính riêng trong một năm của nước này. Thủ tục thành lập DN đã thuận lợi hơn nhờ bãi bỏ quy định phải có con dấu công ty cũng như yêu cầu phải xin phê duyệt quy định lao động nội bộ của Bộ Lao động. Nhờ đó mà thời gian cần để thành lập DN đã giảm xuống chỉ còn 4,5 ngày so với 27,5 ngày trước đây. Với việc triển khai hệ thống thông tin địa lý, các cơ quan quản lý của Thái Lan cũng hoàn thiện thêm quy trình xin cấp đường điện và nâng cao tính ổn định của các quy định về quản lý đất.

Ngoài ra còn phải kể đến những cải cách của các nước khác như một số biện pháp tạo thuận lợi trong thủ tục nộp thuế của Trung Quốc, nhờ đó đã giảm được 52 giờ thời gian làm thủ tục; nâng cấp công trình cảng nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại xuyên biên giới của Malaysia; giảm thuế chuyển nhượng của Indonesia, nhờ đó giảm được chi phí khi thực hiện đăng ký tài sản.

Indonesia về phần mình đã thực hiện 7 cải cách trong nhiều tiêu chí về Môi trường kinh doanh. Các cải cách tiêu biểu của nước này gồm tăng cường tiếp cận tín dụng thông qua việc thành lập trung tâm thông tin tín dụng mới; tạo thuận lợi trong thủ tục nộp thuế; tăng cường các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư thiểu số và tăng cường minh bạch công ty; giảm các loại phí thành lập DN mới.

Các quốc đảo Thái Bình Dương Palau và Samoa cũng thực hiện những cải cách nhằm cải thiện môi trường kinh doanh. Trong đó Palau tạo thông thoáng trong thủ tục nộp thuế nhờ cải tiến quy trình, còn Samoa tăng cường tiếp cận tín dụng bằng việc thực hiện Luật Bảo đảm Tài sản Cá nhân và áp dụng cơ chế đăng ký tài sản bảo đảm hiện đại.

Các nền kinh tế của khu vực đều đạt kết quả tốt trong các tiêu chí Môi trường kinh doanh về Cấp giấy phép xây dựng và Cấp điện. Chẳng hạn, để xây dựng một nhà kho hiện chỉ cần trung bình 138 ngày với chi phí là 2,2% giá trị công trình, so với mức bình quân toàn cầu là 158 ngày và chi phí 5,3% giá trị công trình.

Tuy vậy cần còn tồn tại một số thách thức lớn trong những chỉ tiêu như Thực thi hợp đồng, trong đó có sự chênh lệch lớn giữa các nền kinh tế trong khu vực. Ví dụ, về áp dụng các tập quán tốt quốc tế như các công cụ tự động hóa thủ tục tòa án, phương án giải quyết tranh chấp, thành lập tòa kinh tế chuyên ngành, Thượng Hải có điểm số toàn cầu cao nhất (15,5) trong chỉ số Chất lượng Quy trình Thụ lý, bằng với Australia. Nhờ đó mà Trung Quốc được xếp thứ 5 toàn cầu trong chỉ số Thực thi hợp đồng.

Trái lại, Philippines cần tới 962 ngày để giải quyết tranh chấp thương mại, đứng thứ 149 toàn thế giới về tiêu chí này, trong khi Campuchia có mức chi phí cao nhất lên tới 103,4% giá trị khiếu kiện, đứng thứ 179 toàn cầu về chỉ tiêu này.

Báo cáo năm nay trình bày 4 khảo sát chi tiết, trong đó một khảo sát nêu bật 3 biện pháp cải cách thành công về xử lý nợ của Pháp, Xlôvenia và Thái Lan, cũng như các bài học kinh nghiệm có thể rút ra cho các nền kinh tế khác.