Sau hơn 10 năm thành lập, Quỹ Tín dụng Nhân dân Trung ương (QTDNDTƯ) đã bước đầu thực hiện tốt chức năng của mình là hỗ trợ sự phát triển của hệ thống gồm hơn 900 Quỹ Tín dụng Cơ sở trong việc cung ứng các sản phẩm tiền tệ, tín dụng, ngân hàng cho khu vực nông nghiệp – nông thôn. Tuy nhiên, những năm qua, hoạt động thanh toán của QTDNDTƯ vẫn phải thông qua hệ thống thanh toán của các NHTM nên đã làm nảy sinh nhiều bất cập. Chính vì vậy, QTDNDTƯ đã đề ra kế hoạch triển khai hệ thống thanh toán điện tử nội bộ như một bước phát triển quan trọng và cấp thiết đối với QTDND trong giai đoạn hiện tại.
Hoạt động thanh toán của QTDNDTƯ đến nay vẫn được thực hiện bằng cách Hội sở Trung ương và các chi nhánh mở tài khoản tiền gửi tại các Sở Giao dịch và chi nhánh Ngân hàng Nhà nước, NHTM để gửi tiền và thực hiện các giao dịch thanh toán vốn. Toàn bộ việc chuyển vốn giữa Hội sở Trung ương và các chi nhánh QTDTƯ đều phải dựa trên hệ thống thanh toán chuyển tiền của các NHTM. Hội sở Trung ương là đầu mối tham gia vào hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử liên ngân hàng, giúp QTDTƯ mở rộng phạm vi thanh toán với các ngân hàng và với Trung tâm thanh toán NHNN. Ngoài ra, Hội sở Trung ương cùng một số chi nhánh tham gia hệ thống Bù trừ điện tử trên địa bàn.
Việc tham gia vào hệ thống thanh toán của NHNN cũng như hệ thống thanh toán của các NHTM đã mang lại hiệu quả nhất định trong quá trình hoạt động và phát triển của QTDTƯ. Tuy nhiên, do chưa tổ chức được hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ nên các hoạt động thanh toán của QTDTƯ còn nhiều hạn chế. Cụ thể là: quá trình vận động vốn và nguồn vốn bị chia cắt, gây nên việc thiếu chủ động trong quá trình điều hoà vốn kinh doanh giữa Hội sở với các chi nhánh. Các giao dịch chuyển tiền thanh toán nội bộ đều phải chuyển qua hệ thống của các ngân hàng gây nên sự thiếu chủ động trong công tác điều hành vốn, gây khó khăn trong việc tập trung nguồn vốn và phải chi trả khoản phí dịch vụ thanh toán cao. Thêm vào đó, khách hàng mở tài khoản tại QTDTƯ khi có nhu cầu chuyển tiền cũng phải chuyển qua hệ thống thanh toán của ngân hàng khác nên đã không tận dụng được nguồn vốn trong thanh toán, đôi khi gây chậm trễ, ách tắc trong khâu thanh toán và không thu được các khoản phí dịch vụ chuyển tiền. Mặt khác, do chưa có hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ nên vốn luân chuyển chậm, gây thiệt hại cho QTDTƯ và khách hàng; đồng thời không cung cấp được thông tin cho điều hành kinh doanh và quản lý vốn tập trung tại trung ương cũng như không cung cấp được các dịch vụ thanh toán và các công nghệ thanh toán điện tử không dùng tiền mặt cho các QTDND cơ sở có đủ điều kiện.
 |
| Hội nghị sơ kết thí điểm dịch vụ chuyển tiền và đề án tin học hóa cho QTDND cơ sở tại An Giang |
Trước thực tế trên, nhu cầu xây dựng và phát triển hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ của QTDTƯ trở nên rất bức thiết. Bởi việc xây dựng hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ không những giúp khắc phục những hạn chế nêu trên mà còn giúp QTDTƯ thu hút được nguồn gửi tiền ổn định, lâu dài, tạo ra nguồn vốn lớn từ dịch vụ chuyển tiền. Đồng thời, đây cũng là yêu cầu được đặt ra từ thực tế nhu cầu phát triển, rút ngắn khoảng cách trong phát triển của QTDTƯ nói riêng và hệ thống QTDND cơ sở nói chung so với các ngân hàng, tiến tới hội nhập với các ngân hàng, tổ chức tín dụng trong và ngoài nước.
Thực hiện kế hoạch đề ra, từ đầu tháng 11/2006, QTDTƯ đã triển khai thí điểm hệ thống phần mềm thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ trên nền các công nghệ hiện đại tại Hội sở và 5 chi nhánh của QTDTƯ là Tp. Hồ Chí Minh, Phú Thọ, Nghệ An, Quảng Bình, An Giang. Mô hình hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ được chia làm 2 cấp: Cấp Trung ương – Trung tâm Thanh toán - đóng vai trò trung gian, nhận các giao dịch từ chi nhánh gửi và chuyển tiếp đến chi nhánh nhận, thực hiện đối chiếu và quyết toán dữ liệu toàn hệ thống; Cấp chi nhánh – Đơn vị chuyển tiền – đóng vai trò là các đơn vị thành viên tham gia thanh toán, thực hiện gửi và nhận các lệnh thanh toán, thực hiện đối chiếu kết quả các lệnh thanh toán đi/đến trong ngày. Mọi lệnh chuyển tiền đều phải được tập trung về Trung tâm thanh toán để được cập nhật, đối chiếu tập trung và xác nhận kết quả tức thời. Hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ của QTDTƯ được xây dựng trên nền tảng công nghệ hiện đại, tự động hoá cao, sử dụng hệ điều hành UNIX và cơ sở dữ liệu ORACLE. Hệ thống bảo mật và xác nhận chữ ký điện tử cho các giao dịch thanh toán được thực hiện theo đúng chuẩn về công nghệ bảo mật và an toàn giao dịch điện tử của Chính phủ và NHNN được triển khai đầu tiên tại Việt Nam, đáp ứng theo đúng các chuẩn mực về bảo mật, luật giao dịch điện tử và các văn bản pháp lý khác.
Từ ngày 1/1/2007, hệ thống thanh toán chuyển tiền điện tử nội bộ đã chính thức đi vào hoạt động, cung cấp các dịch vụ thanh toán cho khách hàng trong và ngoài hệ thống tại 5 chi nhánh và Hội sở QTDTƯ. Việc triển khai hệ thống trên cho 19 chi nhánh còn lại của QTDTƯ sẽ được hoàn tất nhanh chóng trong quý I năm 2007. Trong thời gian tới, QTDNDTƯ sẽ tiếp tục nghiên cứu và xây dựng các dịch vụ thanh toán nhằm cung cấp các điều kiện và phương tiện thanh toán hữu hiệu cho các QTDND cơ sở có đủ điều kiện tham gia nhằm xây dựng hệ thống thanh toán tập trung với các giao dịch được xử lý tức thời trên diện rộng.
