Mặc dù mới được thành lập cách đây 2 năm nhưng Quỹ An toàn hệ thống của hệ thống Quỹ Tín dụng nhân dân (QTDND) tỉnh Thái Bình (một trong 14 tỉnh được chọn để thực hiện thí điểm đợt đầu) đã thực sự phát huy được vai trò của mình trong việc hạn chế rủi ro hoạt động của các QTDND cơ sở. Sự ra đời của Quỹ cũng thể hiện mối liên kết ngày càng chặt chẽ của hệ thống QTDND trên địa bàn để phục vụ tốt hơn cho sự phát triển của vùng "quê lúa"…
Xảy ra cách đây đã vài năm nhưng câu chuyện về "sự cố "của QTDND Song Lãng (Vũ Thư-Thái Bình) mới chỉ như "ngày hôm qua". Sau 4 năm thành lập và đi vào hoạt động, mọi việc đang "xuôi chèo, mát mái" thì đột nhiên ông Giám đốc QTDND Song Lãng "nổi máu tham" rút tiền mặt tại Quỹ và lập khế ước mang tên thành viên để rút ra gần 200 triệu đồng. Đây là số tiền lớn vì vào thời điểm đó tổng dư nợ của QTDND Song Lãng mới chỉ có hơn 1,3 tỷ đồng và vốn điều lệ của quỹ vẻn vẹn 90 triệu đồng… Sự cố xảy ra khách hàng đến Quỹ rút tiền ngày một đông, khiến QTDND Song Lãng đứng trên bờ vực của sự đổ vỡ. Nguy hiểm hơn là những tác động tiêu cực mang tính dây chuyền có thể xảy ra đối với các QTDND khác trong khu vực. Trước tình hình đó, việc rút giấy phép hoạt động của QTDND Song Lãng là một giải pháp được tính đến. Nhưng với phương châm "còn nước, còn tát", không ít lần đích thân ông Đàm Văn Vượng-Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Thái Bình lúc ấy xuống tận nơi chỉ đạo khắc phục hậu quả. Sau này, mặc dù hoạt động của QTDND Song Lãng dần ổn định trở lại nhưng sự việc xảy ra cũng ảnh hưởng không nhỏ tới hoạt động của một số QTDND trên địa bàn. Trong bối cảnh đó, Chi nhánh NHNN Thái Bình đã có sáng kiến chỉ đạo mỗi QTDND trong tỉnh trích 10% trên số dư tiền gửi để thành lập "Quỹ an toàn tiền gửi" được quản lý tại QTDND khu vực Thái Bình nhằm hỗ trợ kịp thời những QTDND cơ sở gặp khó khăn trong thanh toán. Mặc dù đó chỉ là giải pháp trước mắt, nhưng những kết quả mà "Quỹ an toàn tiền gửi" đạt được đã tạo tiền đề để NHNN Việt Nam triển khai thí điểm thành lập Quỹ An toàn hệ thống (ATHT) cho hệ thống QTDND sau này.
Theo ông Cao Văn Ngoạn-Trưởng ban Quản lý Quỹ ATHT QTDND Thái Bình, sự hình thành Quỹ ATHT là rất cần thiết, phù hợp với yêu cầu của thực tế và cũng đáp ứng được nguyện vọng chung. Vì vậy, sau ba năm thành lập (từ 2004 đến nay), số phí đóng góp của các QTDND cơ sở cho Quỹ ATHT là gần 500 triệu đồng và QTDND Trung ương hỗ trợ 500 triệu đồng. Đây chưa phải là số tiền lớn nhưng nó là cơ sở của sự liên kết hệ thống và thể hiện trách nhiệm của các QTDND đối với sự ổn định chung; đồng thời là chỗ dựa đáng tin cậy đối với mỗi QTDND cơ sở. Đến nay, Quỹ ATHT đã hỗ trợ cho 4 QTDND cơ sở (hỗ trợ một Quỹ đảm bảo khả năng chi trả và ba Quỹ gặp khó khăn về tài chính). Đặc biệt, QTDND Vũ Thắng và QTDND Duyên Hải là 2 quỹ đã từng lâm vào tình trạng khó khăn nhưng với sự hỗ trợ kịp thời của Quỹ ATHT, hai Quỹ này đã thoát khỏi nguy cơ bị giải thể bắt buộc và dần hoạt động ổn định trở lại.
Dù mới là thí điểm và những thành công đến giờ mới chỉ là bước đầu nhưng việc thành lập, vận hành Quỹ ATHT QTDND Thái Bình đã cho kết quả hết sức khả quan. Trước hết, sự ra đời của Quỹ ATHT đã tạo được niềm tin cho hoạt động của các QTDND cơ sở, gián tiếp tạo niềm tin cho người gửi tiền. Quỹ ATHT đã góp phần đáp ứng nhu cầu vốn cho các QTDND gặp khó khăn trong chi trả, khó khăn về tài chính, giúp cho đội ngũ cán bộ QTDND triển khai hiệu quả hơn các biện pháp quản trị điều hành. Sự ra đời của Quỹ ATHT cũng góp phần thúc đẩy hoạt động của QTDND phát triển nhanh chóng, tháo gỡ khó khăn trong hoạt động. Điều đó được thể hiện rõ qua những kết quả thực tế mà toàn hệ thống QTDND trên địa bàn tỉnh Thái Bình đã thu được trong thời gian gần đây. Trong 6 tháng đầu năm 2006, tổng nguồn vốn của 77 QTDND ở Thái Bình đạt 410,384 tỷ đồng, vốn huy động tiền gửi đạt 328,033 tỷ đồng, tổng dư nợ 362,350 tỷ đồng... Hiệu quả hoạt động mà hệ thống QTDND Thái Bình đạt được ngày càng cao: năm 2004 lãi 3,113 tỷ đồng, năm 2005 lãi 3,662 tỷ đồng, riêng 6 tháng đầu năm nay lãi 2,198 tỷ đồng… Ngoài ra, sự có mặt của Quỹ ATHT đã góp một phần vào việc thúc đẩy đổi mới cơ chế, chính sách đối với QTDND…
Tuy nhiên, nguồn vốn hoạt động của Quỹ ATHT QTDND tỉnh Thái Bình còn khá nhỏ so với nhu cầu thực tế. Hiện tại số tiền Quỹ ATHT cho vay hỗ trợ 3 QTDND cơ sở đã chiếm tới trên 80% số vốn của quỹ. Do đó, việc hỗ trợ các thành viên khác khá hạn chế. Bên cạnh đó còn rất nhiều vấn đề liên quan đến cơ chế hoạt động cần được hoàn thiện để có thể triển khai mô hình Quỹ ATHT trên phạm vi cả nước.
Hiền Lương - Thời Báo Ngân hàng
